Het kan voorkomen dat er te weinig vruchtwater in de vruchtzak aanwezig is, wat oligohydramion wordt genoemd. Dit kan de hele zwangerschap voorkomen. Symptomen die op te weinig vruchtwater kunnen duiden zijn een kleine baarmoeder en weinig bewegingen van de baby kunnen voelen.
Een tekort aan vruchtwater (oligohydramnion) kan verschillende oorzaken hebben, bijvoorbeeld omdat de vliezen zijn gebroken, door serotiniteit (als de zwangerschap te lang duurt) of als de foetus niet genoeg urine aanmaakt (door niet goed aangelegde nieren of omdat de urine niet door de plasbuis kan).
Soms breken bij een zwangere vrouw de vliezen en lekt het vruchtwater weg. Gebeurt dat vroeg in de zwangerschap dan heeft het grote gevolgen. Een vroeggeboorte dreigt en de kans op overlijden van de baby is groot. Het is mogelijk om vruchtwater van buitenaf aan te vullen met steriel water.
Er wordt dan dagelijks ongeveer 400 milliliter vruchtwater 'teveel' aangemaakt. Bijna een halve liter dus. Een derde hiervan wordt geregeld door de verschillen in vochtbalans tussen de moeder en het kindje.
Vruchtwater verlies / gebroken vliezen
Vruchtwater kan je herkennen aan dat het waterdun is, het ruikt zoetig en je het niet kan ophouden. Soms verlies je in een keer een hele plens, maar vooral als de baby al goed is ingedaald, zullen het steeds kleine beetjes vocht zijn die je verliest.
Hoewel een bevalling in veel gevallen begint met weeën kan het ook zijn dat eerst de vliezen breken. Als dit het geval is, zult u vruchtwater verliezen. Dit kan een flinke plas zijn, maar in enkele gevallen ook maar een klein beetje; net zoals bij urineverlies. Daarom dat dit verwarrend kan zijn.
24 uur na het breken van de vliezen zal ook een kweek van de vagina worden afgenomen met een wattenstokje om te onderzoeken of er risicovolle bacteriën aanwezig zijn. Als je meer dan 24 uur gebroken vliezen hebt, moet de bevalling in het ziekenhuis plaatsvinden.
Als er geen grote golven komen twijfel je soms ook of het vruchtwater is of toch urine. Het duidelijkste verschil hiertussen is de geur. Je herkent vruchtwater, omdat het zoetig ruikt. En je kunt het niet stoppen, zoals je dat meestal bij plassen wel kan.
Je kunt een plons vruchtwater verliezen of slechts een paar druppels. Kenmerkend van gebroken vliezen is dat je druppels of scheutjes vocht blijft verliezen. Vruchtwater kan helder, zoals kraanwater of groen/geel zijn. Om de kleur goed te beoordelen, kun je het beste een kraamverband uit je kraampakket in doen.
Vruchtwater is over het algemeen een heldere, witte of roze vloeistof, maar het kan ook witte vlokjes (vernix) bevatten. Je kan vruchtwater niet ophouden zoals urine en het ruikt zoetig. Vruchtwater verlies je continu.
Voor de meeste zwangere vrouwen geldt dat 3 tot 4 liter water uit vloeistoffen én voeding in totaal voldoende is. Maar de vloeistoffen uit voeding kun je moeilijk meten, dus houd het op ongeveer 2 liter water per dag en voldoende groente en fruit, en je zit sowieso goed.
Het grootste verschil: afscheiding is slijmerig en plakkerig, terwijl vruchtwater juist waterig is. Afscheiding blijft tussen je vingers plakken, terwijl vruchtwater al snel verdampt. Ook is afscheiding vaak reukloos of ruikt het een klein beetje zurig, terwijl vruchtwater juist zoetig ruikt.
De afvalstoffen van het gedronken vruchtwater, met daarin dode cellen, lanugo en darmsappen hopen zich allemaal op in het spijsverteringskanaal van je baby. Dit resulteert dus in meconium poep, wat je baby ook al loost in de buik tijdens de zwangerschap.
Vruchtwater: 800 g
Het volume van het vruchtwater neemt toe naarmate de zwangerschap vordert. Op 16 weken bedraagt het volume vruchtwater 150 ml, na 7 maanden 1.000 tot 1.500 ml en op 37 tot 40 weken 700 tot 800 ml.
In de eerste 30 tot 34 weken van je zwangerschap neemt de hoeveelheid vruchtwater toe. Bij 16 weken zit er ongeveer 150 ml in de baarmoeder. Na 34 weken is dit 1000 tot 1500 ml. Aan het einde van je zwangerschap is het weer gedaald naar 700 tot 800 ml.
Vruchtwater ruikt wat weeïg of zoet. Wanneer de baby in het vruchtwater heeft gepoept heeft het een groene kleur (als erwtensoep), maar geen andere geur. We noemen het dan meconiumhoudend vruchtwater. Meconium is de eerste ontlasting van de baby en bestaat uit vetten en donshaartjes, er zitten nog geen bacteriën in.
Helder vruchtwater is waterig, grijs-wit troebel van kleur, soms met wat witte of rozige vlokjes. Vruchtwater heeft een zoetige geur (niet zurig zoals urine of wee als afscheiding). Als de vliezen gebroken zijn, blijft het vruchtwater meestal aflopen en heb je de hele tijd een natte onderbroek.
Het is mogelijk om vruchtwater van buitenaf aan te vullen met steriel water. Maar is dat zinvol? Artsen van Amsterdam UMC zochten het uit. Tijdens de zwangerschap vormen de vliezen en het vocht rondom de baby een natuurlijke barrière tegen schadelijke invloeden van buitenaf, infecties bijvoorbeeld.
Sommige artsen adviseren om geen seks meer te hebben in de laatste maand van de zwangerschap, omdat de vliezen dan elk moment kunnen breken. Andere artsen zeggen dat seks in de laatste maand juist wel kan. Er wordt vaak gezegd dat sperma het hormoon prostaglandine bevat, wat de bevalling kan opwekken.
De adrenaline concentratie zal namelijk stijgen bij, onder andere; pijn, stress, angst en onrust. Dus ook wanneer de omgeving als niet rustig en/of veilig genoeg ervaren wordt. Dat is dan ook de reden dat de meeste bevallingen 's avonds of 's nachts starten.
Het breken van vliezen zelf voel je niet. Wel kun je merken dat je iets warms en nats tussen je benen voelt. Alsof je een klein beetje urine verliest terwijl je sport of lacht. Dat vocht kan in kleine beetjes komen en misschien denk je in het begin niet eens aan gebroken vliezen en vruchtwater.
Te veel vruchtwater is problematisch. De baarmoeder groeit in sneltreinvaart en moet meer gewicht opvangen dan nodig. Dit zorgt voor een verhoogde kans op het vroegtijdig breken van de vliezen.
Bedrust. (Bed)rust is belangrijk in de behandeling van vroegtijdige weeën en dreigende vroeggeboorte. Rust is nodig om de baarmoeder zo min mogelijk te prikkelen. In de meeste gevallen mag u wel voor douche en toilet uit bed.
Ingedaald hoofdje
Als het hoofdje nog niet goed was ingedaald, dan is dit aan je verteld. Wanneer je vliezen breken en het hoofdje is nog niet (goed genoeg) ingedaald, dan is het belangrijk om direct de verloskundige te bellen en te gaan liggen. We komen dan langs om te controleren of het hoofdje goed is ingedaald.
Als je langer dan 24 uur vruchtwater verliest en je hebt nog steeds geen goede weeën, dan wordt je meestal naar het ziekenhuis gestuurd. Als de vliezen gebroken zijn is de natuurlijke barrière (de vliezen) voor bacteriën om bij het kind te komen weg.