Wanneer je gevoelig bent: kun je snel ontroerd raken bijvoorbeeld bij emotionele gebeurtenissen of wanneer er iets is wat jou aanspreekt. ben je subtiel in jouw waarneming van kleuren, licht, geur of geluid maar soms ook in het waarnemen van energie van andere mensen.
Hoe weet je of je hoogsensitief bent? Hoogsensitieven voelen zich vaak anders. Ze hebben een hekel aan drukte, zijn gevoelig voor sterke geuren of geluiden en kunnen flink van hun stuk gebracht worden door veranderingen in hun leven. Als kind werden ze vaak verlegen of gevoelig genoemd.
Als je hooggevoelig bent, zijn je zintuigen extra scherp. Je hoort meer geluiden dan andere mensen, je ruikt geuren veel sterker dan andere mensen en je kunt bepaalde smaken zelfs veel duidelijker proeven. Dit maakt hooggevoeligheid extra lastig, want door je scherpe zintuigen krijg je nog meer prikkels te verwerken.
Heel kort samengevat gaat hoogsensitief zijn over de binnenkomst van prikkels in de hersenen en de verwerking daarvan terwijl hooggevoeligheid een sterk emotionele reactie is op een meegemaakt trauma, aandoening als autisme of signalen voor een (aankomende) burn-out.
Daarnaast hebben veel hsp'ers moeite om duidelijk te zijn naar de ander. Dat heeft te maken met de het denkbrein links, de taal. Bij hsp'ers zijn antwoorden niet wit en niet zwart, maar alle kleuren van de regenboog en ook nog eens wollig, vaag en zweverig voor anderen.
Dit wil zeggen: hoogsensitieve mensen denken langer en dieper na over vraagstukken en belichten het van alle kanten. Dit betekent ook dat HSP'ers dingen te complex kunnen maken en de neiging hebben om te piekeren.
Stress is een boosdoener
Hooggevoeligheid heeft tot gevolg dat je gevoeliger bent voor stress. Je ervaart de stress sneller en kunt er minder goed tegen dan iemand anders. Al die eerder genoemde prikkels zorgen voor stress en adrenaline in je lichaam.
Vaak ontstaat dit door geboortetrauma of langere scheiding van de moeder zoals de couveuse, adoptie of ziekenhuisopname. Maar het kan ook komen doordat de ouders emotioneel niet beschikbaar zijn omdat ze dingen hebben meegemaakt zoals het verlies van dierbaren, oorlogstrauma of andere grote levensgebeurtenissen.
HSP tip 1: Goede communicatie is cruciaal
Daarom is het essentieel om goed te communiceren en je partner deelgenoot te maken van wat je voelt en waar je behoefte aan hebt. Zo kan je partner je beter begrijpen en rekening met je houden.
Hoewel hooggevoeligheid een erfelijke eigenschap is, betekent dit niet dat het rechtstreeks van een ouder moet komen. Vaak zie je wel dat een van de ouders hoogsensitief is, maar het kan ook worden geërfd van een naast familielid in de stamboom.
Hoogsensitiviteit staat niet in de DSM-V, omdat het geen stoornis is, het is onderdeel van je persoonlijkheid. Je wordt ermee geboren. Het is daarom niet te diagnosticeren en ook niet iets waar je vanaf kan komen. Wel kun je voldoen aan bepaalde criteria, waaruit je kunt opmaken of je hoogsensitief bent.
Van HSP's is bekend dat zij vaak (ook) veel oog hebben voor een ander. Een dienstverlenend of ondersteunend beroep is dus een logische keuze. Te denken valt aan banen zoals secretaresse, virtual assistant, jobcoach, teamleider, professional organizer, pedagogisch (mede)werker, woonconsulent of casemanager.
Voor iemand met Attention Deficit Disorder is dat vaak lastiger. Een HSP die zijn hooggevoeligheid beheerst kan gemakkelijk informatie opmerken, opnemen zich concentreren. Iemand met ADD kan vaak lastiger informatie opmerken, informatie opnemen en zich concentreren (en heeft een concentratiestoornis).
Een HSP ervaart overprikkeling vaker door externe prikkels, waar ADHD dit voornamelijk door interne prikkels ervaren. Iemand met ADHD vindt het bijna altijd lastig om zich goed te concentreren, terwijl een hoogsensitief persoon zich in de juiste omgeving prima kan concentreren.
Madelon: 'Mensen die hoogsensitief zijn hebben een zenuwstelsel dat gevoeliger is voor prikkels. Het kost simpelweg meer tijd en energie om deze prikkels, zoals bijvoorbeeld geluid en drukte, te verwerken. Hierdoor raak je sneller uitgeput.
Een narcistisch persoon kan ook een HSP'er zijn
Toch kan een narcistisch persoon in de kern heel goed óók een HSP'er zijn. Volgens HSP-coach Eveline Meijvogel heet dit in de psychologie: verborgen narcisme. Deze vorm van narcisme is een overcompensatie van diepe onzekerheid.
Iets wat ik vaak zie bij HSP die vervelende situaties in hun leven hebben meegemaakt. Ergens is er een overtuiging ontstaan dat je jezelf opzij moet zetten voor de ander. Bijvoorbeeld uit angst dat de ander bij je weggaat. Voor jezelf kiezen voelt dan egoïstisch en gaat gepaard met schuldgevoelens.
Veel hsp'ers hebben behoefte aan een intense verbinding met hun medemens. Een verbinding van wederzijds vertrouwen, respect en uiteraard liefde. Die behoefte aan verbinding kan soms zo groot zijn, dat ze niet meer zien dat een bepaalde vriendschap eigenlijk niet meer zo gezond is.
Misschien ben je een hoogsensitief persoon. Hooggevoeligheidsexperts Elaine Aron en Arthur Aron ontwikkelden een zelftest waarmee je erachter komt of je een hoogsensitief persoon (HSP) bent. Door middel van 23 vragen met 'ja' of 'nee' te beantwoorden, krijg je inzicht in je eventuele hoogsensitiviteit.
Een vraag die ik vaak tegenkom: Kan hoogsensitiviteit worden vastgesteld door een dokter? Het korte antwoord op deze vraag is nee, maar dit is wat kort door de bocht. Sta me toe om ook het langere antwoord met je te delen.
Een HSP-coach die bij je past
Een op de vijf mensen wordt geboren met deze gevoeligheid voor omgevingsprikkels. Het is dus niet mogelijk een diagnose te krijgen; je hébt geen HSP maar je bént het. Je kunt hier een test doen om te kijken of je hoog scoort op hooggevoeligheid.