Bij een datalek vallen persoonsgegevens in handen van derden, die geen toegang tot die gegevens mogen hebben. Een datalek ontstaat door een beveiligingsprobleem of doordat iemand onzorgvuldig handelt. In 2020 kreeg de Autoriteit Persoonsgegevens bijna 25.000 meldingen van een datalek.
We spreken over een datalek als er persoonsgegevens gedeeld, verloren, gewijzigd of vernietigd zijn zonder dat dat de bedoeling was. Dit kan gebeuren door een slechte beveiliging, menselijke fouten of (digitale) inbraak. Hierbij is niet altijd zeker of de gegevens ook daadwerkelijk zijn gelekt naar derden.
U moet een datalek binnen 72 uur melden aan de Autoriteit Persoonsgegevens (AP). Ténzij het niet waarschijnlijk is dat er een risico is. De betrokken personen informeert u alleen als er sprake is van een hoog risico. Bij het inschatten van het risico kijkt u naar hoe waarschijnlijk het is dat een risico zich voordoet.
Have I been Pwned van beveiligings-onderzoeker Troy Hunt is de bekendste site voor het doorzoeken van gelekte gebruikersnamen en wachtwoorden. Na het invullen en verifiëren van je e-mailadres doorzoekt de website de inmiddels enorme database om je te laten zien of je slachtoffer bent geworden van datadiefstal.
Wil je weten of je überhaupt wel eens in een datalek voorbij bent gekomen? Kijk dan op de website haveibeenpwned.com wanneer jouw gegevens zijn gelekt. Je moet hiervoor wel je e-mailadres invullen, dus als je meerdere e-mailadressen gebruikt, kun je het beste voor elk e-mailadres een aparte zoekopdracht doen.
Controleer zo of uw accountgegevens gelekt zijn: Ga naar de site haveibeenpwned.com. Klik op Email or phone (international format). Vul uw mailadres in.
Alle gebruikers kunnen op Have I Been Pwned nu zoeken op een telefoonnummer. Dat werkt net zoals met e-mailadressen. Als het nummer onderdeel uitmaakt van een datalek, wordt dat aangegeven, zonder verdere informatie bekend te maken.
Bij een datalek gaat het om vernietiging, verlies, wijziging, of het delen van persoonsgegevens zonder dat dat de bedoeling was. Het moet dus gaan om een inbreuk op de beveiliging van persoonsgegevens. De persoonsgegevens zijn niet beschermd geweest, mogelijk verloren of onrechtmatig verwerkt.
Net als in 2017 was in 2018 het meest voorkomende type datalek het versturen of afgeven van persoonsgegevens aan een verkeerde ontvanger (63% van de meldingen). Dit kan bijvoorbeeld een brief met gevoelige gegevens zijn die bij de verkeerde persoon terecht is gekomen en is geopend.
Net als in de afgelopen jaren worden de meeste datalekken veroorzaakt doordat persoonsgegevens naar een verkeerde ontvanger gaan. De stijging van het aantal meldingen vanuit de overheid komt hoofdzakelijk door dit type datalek. In 2020 ontving de AP 1.173 meldingen over hacking, malware1 of phishing2-incidenten.
Het tonen van honderden e-mailadressen in cc komt neer op het – zonder toestemming – delen van persoonsgegevens, en kan daarmee volgens de AVG-regels kwalificeren als een datalek, aldus algemene informatie op de website van de Autoriteit Persoonsgegevens (AP).
De hackers kunnen zich met de gegevens die ze hebben makkelijk voordoen als een werknemer van de woningcorporatie. Mensen drukken volgens Poot namelijk sneller op een link die afkomstig is van een organisatie die ze kennen. Geven de huurders via de mail nog meer gegevens weg, dan hebben ze een groot probleem.
Persoonsgegevens zijn alle gegevens die betrekking hebben op een geïdentificeerde of identificeerbare levende natuurlijke persoon. Losse gegevens die samengevoegd kunnen leiden tot de identificatie van een bepaalde persoon vormen ook persoonsgegevens.
Android en iPhone
Stalkerware kan op zowel een Android als iPhone worden gezet. Bij Android wordt er een app geïnstalleerd waarmee je de smartphone in de gaten houdt. Door de virusscanner (Play Protect) van de app-winkel Google Play uit te schakelen, kan de stalkerware worden geïnstalleerd.
Bij sim-swapping neemt een criminele hacker je telefoonnummer over door je telecomprovider op te lichten. Zodra de hacker jouw 06-nummer in handen krijgt, heeft hij toegang tot de online accounts die zijn gekoppeld aan je telefoonnummer, zoals e-mail, sociale media en betaaldiensten.
Met behulp van spyware kunnen hackers je persoonlijke gegevens verzamelen. Spyware apps kunnen redelijk makkelijk op onbeveiligde smartphones worden geinstalleerd. De spyware houdt alle telefoonactiviteiten in de gaten en kan ook camerabeelden naar de hacker verzenden.
Hoe weet ik of ik gehackt ben? Controleer op https://haveibeenpwned.com/ of je e-mailadres of eventuele andere gegevens zijn buitgemaakt door hackers na een datalek. Check je recente bestanden. Ga naar Windows Verkenner en zie onder 'Snelle toegang' de lijst met bestanden die het laatst geopend zijn.
Hoe meer karakters, hoe beter (minimaal 12 is aan te raden). Gebruik kleine letters, hoofdletters, cijfers, speciale tekens en spaties. Gebruik nooit voor de hand liggende woorden of reeksen, zoals de naam van je partner of kinderen, reeksen als 12345 of qwerty, welkom01.
Op haveibeenpwned.com kunt door simpelweg een e-mailadres of gebruikersnaam in te vullen achterhalen of u daar ook bij zit. De site voegt regelmatig de gegevens van nieuwe lekken toe. Daarom is het verstandig om hem zo nu en dan te bezoeken om te weten of u nog veilig bent.
Voorbeelden: het slordig omgaan met wachtwoorden, papieren dossiers die als oud papier worden aangeboden, het kwijtraken van een USB-stick. Gegevens die niet beveiligd worden opgeslagen, zoals wachtwoorden, vormen op zichzelf nog geen datalek.
Sinds 1 januari 2016 geldt in Nederland de meldplicht datalekken. Organisaties die persoonsgegevens verwerken zijn verplicht een datalek te melden aan de Autoriteit Persoonsgegevens (AP). In sommige gevallen moeten ook de betrokkenen (de personen van wie gegevens worden gelekt) op de hoogte worden gebracht.
Bij overtreding van de meldplicht datalekken kan de Autoriteit Persoonsgegevens een bestuurlijke boete opleggen. Als de overtreding niet opzettelijk is gepleegd en er geen sprake is van ernstige verwijtbare nalatigheid, zal de Autoriteit Persoonsgegevens meestal eerst een bindende aanwijzing opleggen.