Op vrijdag 10 mei 1940, om één uur 's middags, kwam de Tweede Kamer voor het laatst in vijf jaar bij elkaar. Het Duitse leger was net Nederland binnengevallen. Er waren maar 38 leden, maar Kamervoorzitter Joop van Schaik liet de vergadering doorgaan.
Duitse inval in provincie Groningen
In de vroege morgen van vrijdag 10 mei 1940 vielen Duitse troepen Nederland binnen. In de provincie Groningen liepen de zogenaamde O en Q -linies die bedoeld waren om een Duitse opmars zoveel mogelijk te vertragen en een doorstoot naar de vesting Holland te belemmeren.
Voor operatie Fall Gelb, zoals de invasie door de Duitsers genoemd werd, stuurden zij slechts 50.000 militairen naar Nederland. Voor een groot deel waren dat reservisten uit de zogeheten 'dritte welle', oudere, minder zwaar bewapende en minder goed getrainde soldaten.
De afgelopen jaren, afgezien van de coronacrisis, komen er steeds meer Duitse toeristen naar Nederland. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) becijferde dat het in 2017 ging om zo'n vijf miljoen Duitsers, in 2019 om zes miljoen en in 2023 om meer dan zeven miljoen Duitsers.
Begin 2019 woonden er in totaal circa 77 duizend mensen met de Duitse nationaliteit in Nederland (zie tabel 5.2.2). Hiervan woont een groot deel in de aangrenzende provincie Limburg, maar er wonen ook veel Duitsers in de provincies Noord- en Zuid-Holland.
Aantal Duitse staatsburgers woonachtig in Nederland 2010-2022. In 2022 woonden er 342.900 Duitse staatsburgers in Nederland, een daling ten opzichte van het jaar ervoor.
In 2018 woonden er in Nederland 75.000 mensen met de Duitse nationaliteit. Er zijn minstens vijf universiteiten waar Duits kan worden gestudeerd, met gezamenlijk ongeveer 800 studenten.
Vanuit een Duits perspectief
De Nederlanders worden gewaardeerd om hun innovatiekracht, hun handelsgeest en hun cultuur. Voor velen is de grens nauwelijks merkbaar; mensen gaan winkelen, uit eten, brengen hun vakantie in Nederland door – en redden zich prima. De meeste Duitsers weten echter heel weinig over Nederland.
Mallorca en een paar kleine omliggende Spaanse eilanden werden vorig jaar door 4,6 miljoen Duitsers bezocht, ruim zeven procent meer dan het jaar ervoor. Daarmee zijn Duitsers de grootste groep toeristen op Mallorca. Het zijn enorme aantallen voor een eiland dat zelf nauwelijks een miljoen inwoners telt.
Rijkste Duitsers wonen onder München, koopkracht Oost-Duitsland blijft achter.
Het totaal aantal Nederlanders dat is omgekomen ligt tussen de 225.000 en 280.000. Nederland telt in die jaren 9 miljoen inwoners. 2.200 militairen van het Nederlandse leger, gesneuveld in de meidagen van 1940. Het bombardement op Rotterdam op 14 mei 1940 kostte bijna 900 inwoners van die stad het leven.
' Na de oorlog werd de Wehrmacht ontbonden en in 1955 werd uiteindelijk in de Bondsrepubliek Duitsland een nieuw leger, de Bundeswehr, gevormd. Een jaar later werd in de Duitse Democratische Republiek de Nationale Volksarmee opgericht. Beide legers namen veel soldaten van de voormalige Wehrmacht in hun rangen op.
In 1944 en 1945 werd Nederland bevrijd door Canadese, Britse, Poolse, Nederlandse en Amerikaanse troepen .
Voor de Nederlanders ligt de oorsprong van de rivaliteit vooral in het anti-Duitse sentiment dat ontstond door de Tweede Wereldoorlog. Tijdens de vijf jaar durende Duitse bezetting kwamen een kwart miljoen Nederlanders om het leven en werd het land zelf verwoest.
Omdat Duitsland, net als Nederland, lid is van de Europese Unie, is wonen en werken in beide landen erg gemakkelijk. De meeste Duitsers in Nederland zijn hoogopgeleid en vinden daarom gemakkelijk werk, of ze komen juist naar Nederland om te werken.
Het omvangrijkste en tegelijkertijd meest doodgezwegen archief van Nederland is het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR). Dit archief beslaat vier strekkende kilometer en bevat naar schatting 540.000 dossiers van Nederlanders die tijdens de Tweede Wereldoorlog “fout” waren.
De populairste vakantiebestemmingen voor Duitsers in 2024 waren de Oostzee, gevolgd door Italië en Oostenrijk . Cijfers weerspiegelen de reisinteresse in verschillende regio's en landen, ondanks aanhoudende inflatie.
Op de vraag op welk aspect van de Duitse identiteit de respondenten het meest trots zijn, wordt de grondwet het meest genoemd. 38 procent van de ondervraagden is trots op de grondwet, 30 procent op de sterke welvaartsstaat en 30 procent op het cultureel erfgoed van Duitsland.
De eerste reden zou de beperkte afstand zijn. Vanuit het zuidwesten van Duitsland is de Zeeuwse kust namelijk dichterbij dan de Duitse kust. En Duitsers zijn dol op het Zeeuwse strand. Maar de oosterburen waarderen ook de kleinschaligheid en overzichtelijkheid van Zeeland.
Duitsers hechten aan de beleefdheidsvorm 'Sie'. Gebruik van voornamen en tutoyeren is onbeleefd. In sectoren waar jongeren werken zijn er wel lossere omgangsvormen, denk aan ICT-bedrijven of de creatieve industrie. Gebruik wel pas 'du' als de zakenpartner dat voorstelt.
De meeste Duitsers bleken het Nederlands 'komisch' ('raar') te vinden klinken, en het te beschouwen als een boers, plat dialect van het Duits, mede vanwege de grote overeenkomsten tussen het Nederlands en het Nederduits.
"Duitsers zijn gek op Nederlandse producten. Denk aan warme stroopwafels, drop, lekkere kaas, kibbeling en Nederlandse koffie. Ook kun je hier op veel markten echt even gaan zitten om iets te eten en dat kennen ze niet op die manier in Duitsland."
Deens en Zweeds zijn onderling het meest verstaanbaar, maar ook Nederlands en Duits zijn over en weer verstaanbaar. Van de onderzochte Germaanse talen wordt het Engels door de meeste sprekers van de andere Germaanse talen verstaan.
Na het bombardement op Rotterdam op 14 mei 1940 was Nederland genoodzaakt zich over te geven. Mede doordat de Duitsers dreigden om nog meer steden te bombarderen. De koninklijke familie, minister-president en regering, inclusief minister van Waterstaat Johan Albarda, weken uit naar Groot-Brittannië.
Volgens de laatste cijfers van het Duitse statistiekbureau Statistisches Bundesamt (ook wel Destatis genoemd) ligt het gemiddeld bruto maandloon voor fulltime werknemers in Duitsland op € 3.975,-. Vergelijken we dit met Nederland, dan zien we dat het gemiddeld loon in diezelfde periode € 3.927,- bedraagt.