In het spreken (uitspraak / fonetiek) er is geen verschil, Πof  vertegenwoordigen hetzelfde geluid (fonem). Het enige verschil is schriftelijk: Πwordt gebruikt aan het begin van een woord, terwijl  in de middle.
De Ï wordt in de meeste talen, waaronder het Nederlands, Afrikaans, Catalaans, en Frans, niet gebruikt voor een specifieke klankweergave, maar om aan te geven dat I niet met een voorgaande klinker een diftong vormt, maar met een hiaat alléén uit te spreken is.
De laatste letters van een woord
Als een woord eindigt op een -e, spreek je die meestal niet uit in het Frans. De meervouds-s achter het zelfstandig naamwoord spreek je niet uit. De eindletters -d, -p, -t, -x, -z spreek je meestal niet uit.
Het Zweedse alfabet kent behalve de gewone letters ook nog de letters å (oo), ä (èè) en ö (eu). In een woordenboek of taalgids komen deze letters na de z. De puntjes zijn van belang bij de uitspraak. Zo wordt de gewone o uitgesproken als oe in zoet, terwijl de ö wordt uitgesproken als eu in reuk.
Accent grave: è
Maar ook appèl en appel zijn goede voorbeelden van het verschil in uitspraak. Wanneer het accent grave op een e gezet wordt, spreek je het vrijwel altijd uit als een korte e (eh) in plaats van een lange (ee).
Het accent circonflexe, of kortweg de of het circonflexe of circumflex (Latijn: circumflexus, rond, gebogen), is een dakvormig diakritisch teken op een klinker of een medeklinker.
De correcte spelling is én. Voor het klemtoonteken gebruiken we het accent aigu (én).
Hoe heten de twee puntjes op een klinker, zoals in föhn en financiën? De puntjes op de o van föhn zijn een umlaut. De puntjes op de e van financiën zijn een trema. Een trema geeft het begin van een nieuwe lettergreep aan, bijvoorbeeld in financiën, coördinatie en reünie.
Zo'n streepje op de e heet ook wel een accent aigu. Wil je een streepje naar links (hè), dan heet het een accent grave. Hoef je niet te onthouden maar is toch leuk om te weten.
Het accent aigu (Latijn: acutus, scherp), in de drukkerij kort met kuut aangeduid, is een diakritisch teken in de vorm van een streepje boven een letter dat van linksonder naar rechtsboven wijst.
De letter 'g' wordt voor a, o, u anders uitgesproken dan voor e,i. g zoals in gare station. j zoals in génial geweldig. De letter 'c' wordt voor a, o, u anders uitgesproken dan voor e,i.
De j wordt in het Frans uitgesproken als zj. De ch wordt uitgesproken als sj. De j klinkt dus harder dan de ch. “Je” wordt dan bijvoorbeeld “zje” en “cher” wordt “sjer”.
Italiaans. Í/í is een variant van I met een accent aigu; het vertegenwoordigt een /i/ met het tonische accent.
Weet jij hoe ui wordt uitgesproken? ui wacht op uitspraak in het: ui [ eu ]
In de loop van de zestiende eeuw veranderde de uitspraak van de ij: van 'ie' naar 'ei'.
#taaltip In 'en-en' en 'of-of' is een liggend streepje het best, in 'en/of' een schuine streep. Bij nadruk is het 'én-én' dan wel 'óf-óf'.
Hieronder vind je een overzichtje van de klankveranderingen die gebeuren als je een Umlaut gebruikt: A spreek je uit als 'ah', maar Ä spreek je uit als 'eh'. U spreek je uit als 'oe', maar Ü spreek je uit als 'uu'. O spreek je uit als 'oh', maar Ö spreek je uit als 'eu'.
Hét is de juiste manier om het woord het in schrijftaal een klemtoon te geven. Hèt is een veel voorkomende, maar formeel foute, manier om hetzelfde te doen.
De ï op PC
Op het toetsenbord van je PC vind je de trema/ umlaut (“). Druk op de SHIFT + (“)-toets en daarna op de i. De letter ï verschijnt.
De puntjes op de letter u worden ook wel umlaut genoemd. Voor Mac en PC is het invoeren van deze speciale tekens als umlauts, accenten en tildes vaak verschillend. Je leest hieronder hoe je de u-umlaut kunt invoeren.
Ê (onderkast: ê) is een letter E met een accent circonflexe er op. Het is een letter in het Friulische, het Koerdische en het Vietnamese alfabet. De letter komt ook voor in het Afrikaans, Frans, Nederlands, Portugees, Welsh en het Albanees, maar alleen als een variant op de gewone "e".
Soms zie je ook hé geschreven waar er hè bedoeld wordt. Maar dat onderscheid is onverbiddelijk: zeg je [hee] (rijmt op “zee”), dan schrijf je hé; zeg je [heh] (zoals “het” zonder de t), dan schrijf je hè.
Welk teken gebruik je voor nadruk: is het bijvoorbeeld wèl of wél? Juist is wél. Bijvoorbeeld: 'Het beleid is wél zinvol. ' Het nadrukteken is altijd een streepje van linksonder naar rechtsboven.