De lengtegroei neemt elk jaar af. Als een boom volwassen is, is de lengtegroei teruggebracht van 30 a 150 cm per jaar naar 0.5 a 4 cm per jaar. Op zich hoeft de boom niet meer groter te groeien, maar de boom heeft de scheuten nodig om er bladeren en bloeiwijzen mee te maken.
Een boom groeit heel geleidelijk naar een volwassen stadium en veroudert daarom ook heel geleidelijk. Bij de wat grotere bomen heb je het al snel over een periode van 25 tot 75 jaar. Het is natuurlijk wel goed om de gezondheidstoestand van bomen boven de 25 jaar in de gaten te houden.
Net als wortels en stammen groeien de takken in lengte uit de groeicellen die de weefsels vormen die in de groeiende knoppen zitten. Deze groei van ledematen en takken bepaalt de vorm, grootte en hoogte van de boomkroon.
De lengtegroei bij bomen is meestal ook beperkt tot een aantal maanden. De knoppen lopen uit in april – mei en groeien meestal maar tot eind juni (langste dag). Er zijn een aantal uitzonderingen.
De stam van de boom
Onder schors zit de bast, daar lopen de bastvaten. Dit zijn een soort buisjes waarmee het voedsel uit bladeren over de hele boom wordt verdeeld. Onder de bast zit laagje dat cambium wordt genoemd, vanuit dat laagje groeit de boom elk jaar stukje dikker en zo ontstaan de jaarringen.
Zo stek je een boom
Snij of knip deze tak vlak onder een blad af. Haal de onderste bladeren eraf maar laat minimaal twee 'bladparen' zitten. Zet je stek in een glazen pot met water. Dan kan je goed zien of je stekje wortels krijgt!
Als je exact wil weten hoe oud een boom is, dan tel je best het aantal jaarringen in het onderste van de stam. Immers, een doorsnede van de stamvoet telt heel wat meer jaarringen dan een doorsnede bovenin de stam of van een grote tak. Bij een boom groeit dus elk jaar een laagje bij, in de breedte en in de lengte.
Een lichtgekleurde ring is van het voorjaar, een donkere ring van de zomer en de herfst. Elke donkere ring telt dus voor één jaar. Heeft een boom 30 donkere ringen, dan is hij 30 jaar oud.
Een jaarring is de optelsom van de wijde cellen van de lente en de kleinere die tot aan de winter worden gevormd. Een boomstam laat zo dus een lijnpatroon van ringen zien. De leeftijd van de boom kan worden bepaald door de ringen te tellen tussen de rand en de kern.
Als je een persoonlijk zuurstofbos aanplant, is de eik een goede keuze. Deze snelgroeier slaat in zijn eerste zestig levensjaren elk jaar gemiddeld 31 kilogram koolstof op. Dat staat gelijk aan de productie van zo'n 83 kilo zuurstof. Vier eiken produceren jaarlijks dus genoeg zuurstof om jou te laten ademen.
Gemiddeld groeit een fijnspar daarna ongeveer een 40 cm per jaar. In totaal is een fijnspar van 2 meter dus ongeveer 7 á 8 jaar oud. De nordmann groeit veel langzamer,deze boompjes zijn na 3 jaar ongeveer 15 cm groot. Na het uitplanten groeien deze bomen ongeveer 25 cm per jaar.
Voordat de eik een meter is, gaan er wel 5 jaar overheen. Bij slechte grond, wat langer, bij zeer goede grond mogelijk 1 jaar eerder. Eenmaal een meter hoog, groeit een eik 40 a 50 cm. per jaar.
Geef 2 jaar lang water vanaf het moment dat de boom in blad komt tot het moment dat hij in rust gaat. Na deze 2 jaar is het nog steeds van belang dat bij droogte of hitte wel extra water gegeven wordt. Groenblijvende bomen en naaldbomen hebben het hele jaar door vocht nodig.
bij de meeste bomen zitten de wortels helemaal niet zo diep. Het merendeel van de boomwortels bevindt zich in de bovenste 50- 100 cm van de grond. Dit zijn de voedingswortels van de boom, ze zijn niet dik en groeien vooral horizontaal.
De grond is te nat, wortels hebben zuurstof nodig en ook het bodemleven wat met de wortels samenwerkt. De potkluit is sterk uitgedroogd waardoor deze geen water meer opneemt, potgrond kan na het sterk indrogen inreversibel waardoor het slecht water opneemt en de wortels niet groeien.
De oudste boom ter wereld staat in Zweden, om exact te zijn in het Fulufjället National Park. De boom in kwestie is een spar. Op het eerste gezicht ziet de boom er weinig indrukwekkend uit, maar onderzoekers zijn erachter gekomen dat de wortels van de boom minstens 9.500 jaar oud zijn!
De boom hol is van binnen en het is dus niet mogelijk is om de jaarringen te tellen. De leeftijd blijft een schatting: sommigen beweren dat de boom wel meer dan 1000 jaar oud kan zijn, maar deskundigen houden het op 400 tot 500 jaar.
Deze boom is heeft een dikke stam van 180 cm omtrek en een hoogte van 50 cm. Daarna een zware vertakking van 90 cm in 4 armen.
De oude Beuk bleek de grootste omtrek te hebben met 4.60 meter. Als je dan uitgaat van de 2,5 cm groei per jaar dan komen we voor deze boom uit op een leeftijd die om en nabij de 184 jaar zal liggen, een eerbiedwaardige oude boom. De Plataan deed er overigens niet veel voor onder qua omvang.
Wat is Toppen? “Toppen” is het lukraak afzagen van boomtakken tot stompen of zijtakken die niet groot genoeg zijn om de eindtakfunctie over te nemen. Andere benamingen voor het “Toppen” zijn; Kandelaberen, Kandeleren en Knotten. De meest gebruikte reden voor het toppen van bomen is dat de boom “te groot” wordt.
Met de naam Hyperion is deze mammoetboom (Sequoia sempervirens) met ruim 115 meter hoog de hoogste boom ter wereld. Hij staat langs de kust in het Redwood National Park in het Noordwesten van Californië. En hij groeit nog steeds, ongeveer 25 cm per jaar.
Een grote boom is niet door snoei klein te krijgen, maar wel klein te houden. Als men een boom moet snoeien omdat hij te groot is geworden, is het bij aanplant fout gelopen en is de boom niet geschikt voor de standplaats.