Iemand is wilsonbekwaam als hij: de informatie over zijn ziekte of behandeling niet begrijpt;zelf niet kan beslissen;de gevolgen van een beslissing niet begrijpt.
Wanneer u of uw naaste wilsonbekwaam wordt bevonden en er is geen levenstestament of volmacht opgesteld, dan krijgt u met de kantonrechter te maken. Een bewindvoerder of curator wordt dan verantwoordelijk voor financiële zaken. Voor medische zaken kunt u worden bijgestaan door uw partner of naaste familie.
Iemand is wilsonbekwaam als hij de informatie van de arts niet (meer) kan begrijpen en afwegen, niet begrijpt wat de gevolgen van zijn besluit zijn en/of geen besluit kan nemen. Wilsbekwaamheid is afhankelijk van de context en de vraag die gesteld wordt.
Wie stelt de onbekwaamheid vast? Afhankelijk van de keuze die gemaakt moet worden, stelt een professional de wilsonbekwaamheid of handelingsonbekwaamheid vast. Bij medische beslissingen is dat een arts of rechter, bij financiële handelingen is dat een notaris of kantonrechter.
Wie beoordeelt wilsbekwaamheid
Als er een beslissing over de behandeling van een patiënt moet worden genomen, beoordeelt in beginsel de hulpverlener of de patiënt wilsbekwaam is. Dit eventueel na overleg met andere leden van het behandelteam.
Alleen een professional kan bepalen wanneer iemand wilsonbekwaam is. Meestal doet een arts dit. De arts moet per situatie bepalen of de cliënt wilsbekwaam is. De diagnose die gesteld wordt hoort ook niks te zeggen of iemand nog instaat is om beslissingen te nemen.
Als iemand wilsonbekwaam is (geworden), vraagt de arts aan een vertegenwoordiger van de patiënt om beslissingen te nemen. De patiënt kan daar van tevoren iemand voor aanwijzen. Heeft iemand dat niet gedaan, dan is een familielid de wettelijk vertegenwoordiger. Bijvoorbeeld een echtgenoot, een ouder of een kind.
Wanneer is iemand handelingsonbekwaam? De wet onderscheidt twee groepen van personen die handelingsonbekwaam zijn: minderjarigen, dat is iedereen die jonger is dan 18 jaar; meerderjarigen die onder curatele zijn gesteld.
Iedere persoon is in principe handelingsbekwaam. Dat wil zeggen dat iedere persoon rechtshandelingen kan verrichten. Handelingsonbekwaam zijn minderjarigen en onder curatele gestelden. Als een handelingsonbekwaam iemand een rechtshandeling verricht is die handeling vernietigbaar.
In principe beoordeelt de behandelend arts de wilsbekwaamheid van zijn of haar patiënt. Een wilsbekwaamheidsbeoordeling is altijd een medische en geen juridische beslissing.
Door dementie raakt iemand op een gegeven moment wilsonbekwaam. Dit betekent dat de persoon met dementie de gevolgen van zijn handelen of beslissingen niet meer goed kan overzien.
Je bent niet perse wilsonbekwaam, wanneer je bewust kiest om een advies van de dokter niet op te volgen. Belangrijk is dat je de informatie begrijpt en een overwogen keuze kunt maken. En dat je de gevolgen van je beslissing kunt beoordelen en overzien. Als je een bewuste beslissing kan nemen, ben je wilsbekwaam.
Kan iemand niet meer over zijn financiële en persoonlijke zaken beslissen? Of brengt hij de veiligheid van zichzelf of anderen in gevaar? Bijvoorbeeld door een psychiatrische aandoening of door drankmisbruik? Dan kunt u de rechter vragen die persoon onder curatele te stellen.
De volmacht notaris kosten kunnen variëren van ruim honderd euro tot bijna 500 euro. Dat heeft ook te maken met het honorarium van de notaris en aan alles wat er bij het opstellen van de volmacht komt kijken.
Wanneer iemand 18 jaar of ouder is, is hij meerderjarig. Volgens de wet is hij dan ook handelingsbekwaam. Dat betekent dat hij zelfstandig rechtshandelingen mag verrichten en daar ook verantwoordelijk voor is. Hij mag dingen kopen, een contract afsluiten, geld lenen, trouwen, scheiden etc.
Iemand kan niet meer zelf handelen
Hij of zij is handelingsonbekwaam. De wet kent een oplossing voor deze situaties: de persoon wordt door de rechter onder curatele gesteld; of. over de bezittingen van de persoon wordt door de rechter een beschermingsbewind ingesteld.
Een handelingsonbekwame kan geen onaantastbare rechtshandelingen verrichten. Dit betekent dat de rechtshandelingen die toch worden verricht aantastbaar zijn. Ze kunnen nietig zijn, maar ook vernietigbaar. Als het gaat om een overeenkomst, kan deze vernietigd worden indien die is gesloten door een handelingsonbekwame.
Volgens de wet is iedereen die 18 jaar of ouder is (meerderjarigen) in beginsel handelingsbekwaam. Dit houdt in dat zij rechtshandelingen kunnen verrichten. Kinderen tot 18 jaar zijn aldus handelingsonbekwaam.
De onder bewind gestelde persoon is handelingsonbevoegd. Iemand voor wie een mentorschap is ingesteld, kan niet meer zelfstandig beslissingen over zijn verzorging, verpleging, behandeling en begeleiding.
Iedere persoon is rechtsbekwaam, maar daarom nog niet procesbekwaam. Procesbekwaamheid en handelingsbekwaamheid lopen hand in hand. Wie handelingsonbekwaam is kan bepaalde rechten niet zelf en zelfstandig uitoefenen waardoor hij ook niet alleen voor rechter kan verschijnen.
Een notaris zal aan een dergelijke verkoop van de woning zonder de vereiste toestemming zijn medewerking niet verlenen. Als uw echtgenote op het moment van verkoop nog wilsbekwaam is, kan zij rechtsgeldig mee tekenen en kunt u dus gewoon de woning verkopen.
Uit deze onderzoeken blijkt dat schizofrenie niet gelijk staat met wilsonbekwaamheid, waarbij patiënten voor- en nadelen niet redelijk kunnen waarderen en/of niet zelfstandig kunnen beslissen over deelname aan weten- schappelijk onderzoek.