Het Gronings, ook wel Grunnegs of Grönnegs genoemd, is een verzamelnaam voor alle vormen van streektaal die in de provincie Groningen worden gesproken. En dat zijn er nogal wat. In Groningen Stad spreken we Stadjers, in Noord-Groningen Hogelandsters en in West-Groningen Westerkwartiers om zo maar wat vormen te noemen.
klik op de -icoontjes bij elke rubriek! Hallo! Moi! Dag!
Gronings (Gronings-Oostfries, Grunnegs, Grönnegs) is een verzamelnaam voor een aantal variëteiten van de streektaal Nedersaksisch die in en rond de Nederlandse provincie Groningen wordt gesproken.
De tiende dag van de tiende maand van 2018. Een belangrijk moment voor het Gronings: de Nedersaksische taal is nu officieel erkend als onderdeel van het Nederlands.
Groningers houden van kort en krachtig en niet meer woorden verspelen dan strikt noodzakelijk is. Zo hebben we hier één groetwoord voor alle gelegenheden en momenten van de dag: “Moi!” Als de pizzabezorger aanbelt: “Moi!” Als de leraar het lokaal binnenstapt: “Moi!”
Dik doun in toene is Gronings voor barbecueën.
Fries. Fries en Nederlands zijn de officiële talen in de provincie Fryslân. Friese burgers hebben het recht om hun eigen taal (Nederlands of Fries) te gebruiken.
Zelf noemen de inwoners zich "Stadjers" of "Stadjeder". De stad wordt ook wel de "metropool van het Noorden" genoemd. Stadjers noemen haar liefkozend ook wel "Groot Loug", dat wil zeggen "Groot Dorp". Een andere bijnaam van Groningen is Martinistad, verwijzend naar de Martinitoren.
Gronings als Friso-Saksische taal
Het Gronings ontstond en kon zich ontwikkelen. Tegenwoordig wordt het Gronings gezien als een variant van het Nedersaksisch maar helemaal terecht is dat niet. Het Nedersaksisch bestaat uit allerlei dialecten en streektalen. Je moet dan denken aan Drents, Twents en Sallands.
Hai wil der tussenuut ~!") - dank u wel!
Tiepelzinnig. In 2019 was het mooiste Groninger woord: tiepelzinnig. Als je 'tiepelzinnig' bent, dan ben je wispelturig en nerveus.
Sikkom betekent…
Klinkt als ietwat pietluttig, maar het maakt een wereld van verschil. Sikkom 100 is bijvoorbeeld maximaal 99, en zeker geen 101. Als iemand zegt “ik ben er sikkom om vier uur”, dan is hij of zij er uiterlijk om om 15:59 uur. Want Sikkom is bijna, maar net niet helemaal.
Moi is de alledaagse groet waarmee bewoners van de noordelijke en oostelijke provincies van Nederland, ofwel de streken waar Nedersaksische dialecten worden gesproken, elkaar begroeten. Het woord wordt op zijn Nederlands uitgesproken, dus als [mɔj], en moet niet verward worden met het Franse woord voor mij.
Drinken en dronken
Als je dat lang genoeg doet, word je dronken en dronken is in het Gronings doen. Het woord doen komt volgens Schreiber van het Nedersaksische woord dunen. Dat betekent het opzwellen van het aangezicht. De term stormdronken wordt in het Gronings ook wel 'din en doen' genoemd.
De kerk en de bijbehorende Martinitoren zijn vernoemd naar Sint-Maarten. De huidige Martinikerk is een hallenkerk die voornamelijk uit de vijftiende eeuw dateert.
Nog een andere theorie bevestigd dat de naam afstamt van de naam Groni. Later zou er in de 11de eeuw een rivier de naam Gronesbeke krijgen. De naam Groningen zou dan bij de lieden van Groni betekenen. Weer een andere theorie zegt dat de naam Groningen is afgeleid van de woorden Groen-inge, wat Groene velden betekent.
Melk, spelt, aardappelen, garnalen of paling: ze houden van eerlijk voedsel rechtstreeks van het Groninger land én uit de zee. Neem een kijkje in de koeienstal, betreed een oude boomgaard om je eigen appels te plukken, stap aan boord van een garnalenkotter en zie hoe er in de palingrokerij gewerkt wordt.
Hallo zeggen
Nederlands: Hallo, hoe gaat het? Fries: Hoi, hoe giet it? In de ochtend kun je zeggen 'goemoarn' (goedemorgen), in de middag kun je zeggen 'goemiddei (goedemiddag) en in de avond kun je zeggen 'goejûn' (goedenavond).
van Jepema, Raed.
Het Fries is een West-Germaanse taal (vgl. hierbij de karakterisering van de Germaanse taalfamilie) die door ongeveer 400 000 mensen in de provincie Friesland wordt gesproken. Het is nauw verwant met het Nederlands maar vertoont ook een aantal frappante overeenstemmingen met het Engels, vooral op lexicaal niveau.
Poffert is een typisch Groningse dish. Het is een broodachtig boerengerecht en wordt vooral gegeten als hoofdgerecht en soms als toetje. Poffert wordt in een speciale pofferttrommel gekookt.
'Tudebekje' is een koosnaam, voor je schatje, lieveling of lieverd.
Groningen staat bekend om zijn prachtige monumenten, zoals de Martinitoren, en zijn gezellige binnenstad met een grote voetgangerszone en geweldige mogelijkheden om te shoppen. Groningen staat daarnaast bekend als studentenstad, wat zorgt voor een levendige sfeer.