De fijnspar (Picea abies, synoniem: Picea excelsa) komt voor in Noord- en Oost-Europa en in grote delen van Azië. De fijnspar kan 40 m hoog worden en wordt doorgaans 100 tot 150 jaar oud.Er zijn bomen bekend die 220 jaar oud zijn. De schors van de Fijnspar heeft een roodachtige kleur.
De nordmann groeit veel langzamer,deze boompjes zijn na 3 jaar ongeveer 15 cm groot. Na het uitplanten groeien deze bomen ongeveer 25 cm per jaar. Een Nordmann van 2 meter is dus ongeveer 10 á 11 jaar oud! Dit is ook een verklaring voor het prijsverschil tussen de fijnspar en de Nordmann.
Groeiwijze en uiterlijke kenmerken. De Servische spar kan 30 tot 35 meter hoog worden, soms zelfs 50, met uiteindelijk een stamdoorsnede van 70 cm en groeit zo'n 70 tot 100 centimeter per jaar.
Onze boom, de fijnspar, herkennen we aan de rechte, onvertakte stam en aan de 1 à 2 cm lange, groenblijvende, scherpe en prikkende naalden, die in doorsnede vierkant zijn en rondom de twijg groeien.
De spar behoort tot de dennenfamilie. De spar wordt vaak voor een den aangezien. De dennenboom die men met de kerst in huis haalt is een spar. De spar is van de den (Pinus) te onderscheiden doordat de naalden bij de spar afzonderlijk en bij de den bij elkaar staan.
Zilversparren bereiken een maximumleeftijd van 400 tot wellicht 600 jaar.
Het is waarschijnlijk de snelst groeiende conifeer van de in Europa aangevoerde soorten. Hij kan elk jaar wel 1,5 m groeien. De reuzenzilverspar kan dan ook zeer hoog worden. In Amerika zijn exemplaren van 65 tot ruim 80 m hoogte te vinden en ook in Schotland is al een hoogte van 62 m bereikt.
Sap van sparren, waaronder de Nordmann-spar, is giftig voor hond en kat. Ook oppassen met de naalden: deze zijn scherp waardoor deze gaatjes in de slokdarm kunnen veroorzaken. Laat huisdieren niet van het water drinken waarin de afgezaagde stam van de kerstboom staat. Dit water bevat het giftige boomsap.
Snoeitips spar
Bij de meeste sparren, zeker de dwergsoorten, is het niet nodig te snoeien. Wanneer de grotere maten spar te fors van grootte worden of juist voller moet worden kan de plant wel gesnoeid worden, het beste in het voorjaar (april, mei).
Waarom krijgt mijn spar bruine naalden? De standplaats van een spar moet zonnig tot halfschaduw zijn, met een licht vochtige grond. Langdurige droogte leidt niet alleen tot bruine naalden maar ook gemakkelijk tot een uitgedroogde kluit.
De spar wortelt erg oppervlakkig. Dat merk je als je tussen sparren loopt. Voortdurend struikel je over wortels. Een spar is daardoor niet goed bestand tegen stormen.
Van alle soorten kerstbomen is de fijnspar de meest aangeboden kerstboom. Deze kan in het bos wel 50 m hoog worden! Kies in de tuin liever voor 'Acrocona' (onregelmatig groeiend, 1,5 m), 'Ohlendorffii' (kegelvormig, 1,25 m) of 'Remontii' (kegelvormig, 2 m). De jonge kegels van de Servische spar.
Naaldbomen zijn coniferen die in zeer veel soorten bestaan, er zijn echte dwergsoorten bij, die slechts cm. per jaar kunnen groeien, terwijl andere soorten, meer dan een halve meter per jaar groter worden. ( zoals kerstbomen) Ook zijn de omstandigheden van grote invloed op de groei.
2 á 3 weken buiten bewaard kunnen blijven. Het is dan wel belangrijk om hem af en toe water te geven via een Easyfix kerstbomenstandaard of emmer, zodat die niet uitdroogt. En ook hier moet je er op letten dat hij niet in de wind staat of in de zon.
Andere Europese naaldbomen lijken minder hoge leeftijden te bereiken: van de grove den zijn in Zweden leeftijden tot 700 jaar bekend. De arve of bergden schijnt leeftijden tot 800 jaar te bereiken en van de zwarte den wordt aan één exemplaar in Oostenrijk een (niet geverifierrde) leeftijd van 1000 jaar toegeschreven.
Methuselah is een ruim 4800 jaar oude boom van de soort Pinus longaeva, die groeit in de White Mountains te Inyo County, in het oosten van de Amerikaanse staat Californië. Lang is deze boom beschouwd als de oudste nog levende boom ter wereld en de oudste niet-klonale levensvorm ter wereld.
Als de spar teveel water krijgt, zal hij snel zijn naalden laten vallen en geelkleuren. Het is handig om de vegetatiecyclus te kennen : In het voorjaar en de zomer, wanneer de kamerspar groeit en het warm is, kan het nodig zijn om wekelijks water te geven.
De spar is namelijk geen dennenboom en een dennenboom geen spar. Dat verschil zit 'm in de naalden. Je kunt de dennenboom herkennen aan zijn lange, zachte naalden, terwijl de spar juist harde en korte naalden heeft. Een ander handig ezelsbruggetje: als er een losse naald aan de boom groeit, dan is het een spar.
Naaldbomen kun je gerust toppen. Ze gaan er niet dood van, hooguit dat ze esthetisch lelijker worden.
Naaldbomen als voedselbron
Zoals genoemd leven er in de naaldbossen dieren die jagen op andere dieren zoals op herten, vogels en knaagdieren. Ook worden er vissen gevangen. Andere dieren eten vruchten. Er zijn echter ook dieren voor wie de naaldbomen een belangrijke voedselbron vormen.
Dennennaalden zijn giftig voor een hond. Er zitten giftige sappen in dennennaalden waar honden erg ziek van kunnen worden. Zo kunnen er problemen in het maag-darmstelsel van je hond ontstaan met als gevolg buikpijn, braken en/of diarree.
Sparren zijn niet al te giftig, maar geven forse irritaties aan maag en darmen of bewustzijnsdaling ten gevolge van de etherische oliën die aanwezig zijn in naalden en hars. De Taxus baccata is zéér giftig.
De boom kan 80 m hoog worden en de takken hangen enigszins. De bast is in het begin grijs later purperachtig bruin. De naalden zijn driehoekig en worden 1,5-2,5 mm lang. Omstreeks 1970 werd in Nederland in plaats van Fijnspar de Sitkaspar als bos aangeplant.
Coniferen met een ingegaasde kluit, plant je best tussen half september en eind oktober. Plant ze even diep als ze in de pot of op de kwekerij stonden. Zorg voor een ruim plantgat en verbeter de grond voor het inplanten. Geef na het inplanten royaal water.
Fijnspar of Picea abies is een, in Nederland niet van nature voorkomende, hoge naaldboom. Bij volwassenheid kan deze tot wel 45 m hoog worden. De vorm is, bij voldoende ruimte, breed piramidaal. Door zijn symmetrisch en groenblijvend uiterlijk is de boom bij uitstek geschikt voor een feestelijke versiering.