Over de oorsprong en spelregels van petanque of jeu de boules vind je heel wat informatie, maar het spel in de meest gekende vorm zoals wij die vandaag kennen, ontstond in 1907 vlakbij Marseille.
De huidige vorm ontstond in 1907 in La Ciotat nabij Marseille. Ten behoeve van een oude man, Jules Lenoir, die door reumatiek geen aanloop meer kon nemen, werden de spelregels aangepast. De werper moest op zijn plaats blijven, en dat werd afgedwongen door een cirkel rond hem te trekken.
Jeu de boules stamt af van een balspel dat al in het oude Griekenland werd beoefend. De Romeinen namen dit over en veranderden het in een versie die meer lijkt op het spel dat vandaag de dag bekend is.
Petanque is een variant van een typisch balspel dat in zijn vroegste vorm reeds bij de oude Grieken gespeeld werd. Daar werd het echter nog beoefend als een krachtspel. De Romeinen hebben er later meer een behendigheidsspel van gemaakt ongeveer in de vorm zoals we het nu nog kennen.
In Frankrijk, met name Zuid Frankrijk, is het voor velen een belangrijke volkssport: jeu de boules. Op zijn Frans: pétanque. Er is een echt boulecultuur. In Zuid Frankrijk is er geen feestdag zonder pétanque toernooien.
Jeu de boules of petanque het maakt niet uit hoe je het noemt. Het hoort bij Frankrijk zoals een glaasje wijn en een vers stokbroodje. Daarom hebben we de petanque baan ook centraal op de camping gemaakt.
Bij petanque moet de speler vanuit een vastgestelde cirkel werpen, terwijl dit bij jeu de boules niet het geval is. Bovendien is de afstand tussen de cirkel en het doel (de but) bij petanque altijd hetzelfde, terwijl dit bij jeu de boules kan variëren.
Waarschijnlijk ontstaan in 1907 of 1910 in La Ciotat door Jules Le Noir (er zijn verschillende versies over de geboorte van de Petanque, maar de versie van Jules le Noir lijkt de meest voor de hand liggende). De voorvader van petanque was de Jeu Provençal.
Petanque geen campingspel, maar een echte sport en wordt steeds populairder. Petanque krijgt steeds meer aanzien in Nederland. Geen wonder eigenlijk, als het Nederlands Olympisch Commité (NOC) het laatst bestempelde als officiële olympische sport.
Om een potje petanque te beginnen, tekent één van de spelers, bepaald door loting, een cirkel op de grond en gaat in de cirkel staan. Van daaruit gooit deze speler de “cochonnet” of “but” genaamd, het kleine balletje.
Pointeurs spelen het liefst met boules met een gewicht tussen de 710 en 730 gram omdat een zware boule eerder 'stopt'. Tireurs daarentegen spelen liever met boules met een gewicht tussen de 680 en 700 gram, want met een lichtere boule is minder kracht nodig en is bovendien de zwaaibeweging nauwkeuriger.
Spelen kun je in principe op elk terrein en op elke ondergrond, je dient minimaal met 2 spelers te zijn, 4 of 6 is het leukst, 3 of 5 kan ook. Er mogen maximaal 12 boules in het spel worden gebruikt, bij 4 personen (2 tegen 2) elk 3 boules.
De Internationale federaties en Franse Federatie voor Pétanque en Jeu Provençal (de F.I.P.J.P. en de F.F.P.J.P.) De gewichten gaan van 650 gr tot 800 gr. Het gewicht voor 600 gr wordt gebruikt door wedstrijddebutanten tot 11 jaar.
Slecht gelaste naden, soms gevuld met zand of vochtophoping. Bij oververhitting of overdruk vallen ze uit elkaar. Als zo'n kogel ontploft, kunnen de stukken zo'n twintig meter verder vliegen.
Een petanquebaan meet 4 op 15 meter (4x15) als het wordt gebruikt voor officiële wedstrijden, maar een afmeting van 3 op 12 meter (3x12) komt heel vaak voor bij privégebruik.
De gemiddelde kostprijs voor het laten aanleggen van een petanquebaan ligt tussen de €2.000 en €3.000. Gebruik je duurdere materialen of wil je een speciale afwerking? Dan zijn de kosten uiteraard snel een pak hoger.
Hij heeft halfzachte ballen nodig die licht gegroefd zijn. Kortom, een mooi compromis tussen de ballen voor de tireur en voor de pointeur. Opmerking: De diameter van de ballen hangt sterk af van de grootte van je handen. Meet ze dus goed in de winkel voor je je keuze maakt.
De reglementaire afmetingen van een petanqueterrein zijn 4 meter breed x 15 meter lang (in sommige gevallen 3m x 12m). Petanque kan op elke ondergrond gespeeld worden (dolomiet, zand, grint, rode leisteen...).
Het petanque-spel wordt gespeeld door 2 ploegen van 2 tot 3 spelers met 6 ballen per ploeg. Het lot bepaalt welke ploeg het spel begint. Het houten richtballetje (= but) wordt geworpen tussen de 6 en de 10 meter van de werpcirkel van waaruit elke speler moet werpen (of van achter de lijn).
Het team dat begint tekent op de grond een cirkel met een diameter van 35 tot 50 cm, zodat elke speler zijn ballen vanuit hetzelfde vertrekpunt gooit. Het but moet tussen 6 en 10 meter vanaf de cirkel worden gegooid, op minstens 1 meter afstand van elk obstakel.
Boules zijn meestal metaalkleurig, maar tegenwoordig zijn er ook boules in de handel met gekleurde ringen. Dat is om de partijen uit elkaar te houden, voor toeschouwers en spelers reuze handig. Het but is meestal van buxushout.
Wat is koersbal? Koersbal is van oorsprong een Australische sport en lijkt enigszins op “jeu de boule”. Omstreeks 1980 is de sport overgewaaid naar Europa . Koersbal is een balspel dat binnen wordt gespeeld op een mat van 8 bij 2 meter.
Ergens is dat verbazingwekkend omdat de ballen oersterk lijken. De officiële wedstrijdballen zijn dat ook, weet Van der Linden. Die zijn gemaakt van puur staal en hol van binnen, maar de goedkoopste setjes daarvan beginnen bij zo'n 100 euro.
Jeu de Boules of petanque (Frans: pétanque) is een balsport die in Nederland ook vaak wordt genoemd. Petanque is echter een vorm van jeu de boules, waar de laatste term alle spellen omvat die met metalen ballen worden gespeeld.