Plotselinge dood kan ineens en onverwacht toeslaan, niet zelden op jeugdige leeftijd. Voor alle betrokkenen is het een dramatisch voorval. Plotselinge dood is bijna synoniem aan plotselinge hartdood. Een Maastrichtse studie schat dat per jaar 1 op de 1.000 Nederlanders tussen de 20 en 75 jaar plotseling overlijdt.
De meest voorkomende oorzaak van een hartstilstand is een hartinfarct. Een hartstilstand kan ook komen door andere hartproblemen. Bijvoorbeeld door een hartspierziekte, een ontsteking van het hart, hartfalen of (erfelijke) hartritmestoornissen. Af en toe komt een hartstilstand voor bij een gezond hart.
Je kunt hierbij ook zweten, braken of erg misselijk zijn. Daarnaast komen er ook minder duidelijke klachten voor bij een hartinfarct, zoals extreme moeheid, kortademigheid of duizeligheid. Deze komen iets vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.
Signalen en symptomen van plotselinge hartstilstand. Het eerste en vaak enige symptoom van plotselinge hartstilstand is bewustzijnsverlies (flauwvallen) als gevolg van een tekort van bloed naar de hersenen. Op dat moment is er ook geen hart- of polsslag te voelen.
Duidelijke signalen
Het voelt alsof iemand een band om je borst snoert. Bij een hartinfarct gaat dit gevoel niet over. De pijn op de borst gaat vaak samen met: uitstralende pijn naar de armen, schouderbladen, hals, kaak of maagstreek.
Met een hartaanval kunt u ernstige pijn op de borst of andere symptomen voelen. U blijft meestal wakker en kunt om hulp roepen. Bij SCD daarentegen zijn er geen tekenen dat er iets gaat gebeuren - u verliest plotseling het bewustzijn en kunt niet om hulp roepen. Het kan gebeuren als u wakker bent of als u slaapt.
1 jaar na de hartstilstand heeft ongeveer de helft nog last van vermoeidheidsklachten en ongeveer 30% heeft emotionele problemen. veel mensen kunnen na verloop van tijd hun werk weer hervatten. 1 jaar later is ruim 70% weer aan het werk, waarvan een deel wel minder uren werkt.
Bij een acuut hartinfarct voelt u een heftige drukkende pijn op de borst, die kan uitstralen naar de kaken, armen en/of de rug en meer dan een half uur kan aanhouden. De pijn gaat meestal samen met zweten, misselijkheid en een gevoel van ziekte en angst.
Bij een te snel hartritme loopt uw hartslag in rust op tot meer dan 100 slagen per minuut. Het hart kan dan soms niet meer voldoende bloed rondpompen. Daardoor krijgen de organen, zoals hersenen, nieren, lever en de hartspier zelf te weinig zuurstof. Medische hulp is dan noodzakelijk.
De kans op een hartstilstand wordt tijdens het sporten vergroot omdat het hart dan harder moet pompen, terwijl het hart deze extra inspanning dus eigenlijk niet aan kan. Daardoor kan sporten een trigger vormen bij het ontstaan van een hartstilstand.
Soms treedt er een stil infarct op. Bij een stil infarct is op het hartfilmpje te zien dat er een hartinfarct heeft plaatsgevonden, maar de patiënt heeft er zelf helemaal niets van gemerkt. Bij vrouwen komt dit vaker voor dan bij mannen.
Acuut infarct: U ervaart acute klachten. Stil infarct: U ervaart geen duidelijke (pijn)klachten. Op een hartfilmpje is te zien dat een hartinfarct heeft plaatsgevonden, terwijl u het niet heeft gemerkt. Een stil infarct komt vaker voor bij vrouwen.
Iemand kan zich bijvoorbeeld helemaal terugtrekken, opstandig zijn, zich volledig op het werk storten of veel drinken. Sommigen huilen niet, anderen juist heel veel. Het rouwproces is pas voltooid als alle vier de taken zijn voltooid. Hoe lang dat duurt staat niet vast.
De kans op een hartinfarct neemt toe als je ouder wordt. Voor je 35e komt een hartinfarct erg weinig voor. Mannen hebben tussen hun 55e en 65e een grotere kans op een hartinfarct dan vrouwen. Vrouwen zijn vaak ouder als ze een eerste infarct krijgen.
Door de extra ruimte in de verwijde vaten pompt het hart bij iedere slag minder bloed rond dan normaal. Ook heeft het bloed door het zweten minder volume.
Bij een hartinfarct, ook wel hartaanval genoemd, is er een verstopping in de kransslagader van het hart. Daardoor stroomt er geen bloed meer naar een deel van de hartspier. Het hart krijgt te weinig zuurstof. Een deel van de hartspier beschadigt en sterft af.
Duidelijke signalen
Klachten bij een hartinfarct zijn meestal vrij duidelijk: bij mannen én vrouwen. Klachten die dan voorkomen zijn: drukkende pijn op je borst: voelt beklemmend of als een strakke band om de borst. uitstralende pijn naar de armen, schouderbladen, hals, kaak of maagstreek.
Na de reanimatie wordt de lichaamstemperatuur van de patiënt verlaagd om schade aan de hersenen en andere organen te beperken. Hierbij wordt de patiënt kunstmatig in slaap gehouden en zal de ademhaling geheel worden overgenomen.
Een hartstilstand wordt veroorzaakt door ritmestoornissen in de hartkamer, kamerfibrilleren. Om ernstige gevolgen te voorkomen, moeten mensen met een groot risico op deze ritmestoornissen op tijd behandeling krijgen. Dit kunnen medicijnen zijn of een ICD, die het hart een schok toedient als de ritmestoornis optreedt.
Midden jaren '90 was de overleving 9 procent. Inmiddels is dit percentage gestegen tot bijna 25 procent. Meerdere factoren zijn van invloed op de overleving: het hoge percentage omstanders dat start met reanimatie voor de aankomst van de ambulance (in 75% van de gevallen)
De meest voorkomende klacht bij een hartinfarct is een beklemmende of drukkende pijn midden op de borst. Deze pijn kan uitstralen naar bovenarmen, hals, kaak, rug en maagstreek. Je voelt je beroerd en de pijn kan samengaan met zweten, misselijkheid of braken.
Elke dag sterven gemiddeld zo'n 13 mensen aan een hartinfarct: 8 mannen en 5 vrouwen. De gemiddelde leeftijd bij overlijden is 75 jaar bij mannen en 81 jaar bij vrouwen.
Als je hartkloppingen hebt, haal je vaak veel te snel adem. Om controle te krijgen over die ademhaling is het goed ademhalingsoefeningen te doen. Zoek bijvoorbeeld een rustig plekje om controle te krijgen over je ademhaling en tot rust te komen. Probeer door je buik te ademen.
De overlevingskansen tijdens een hartstilstand zijn klein. Onacceptabel klein. Gemiddeld overleeft maar 10% van de mensen een hartstilstand. Toch zijn de overlevingskansen in sommige gebieden bijna 30% en soms zelfs wel 50%.