Vertel over wat je leest en toon je favoriete boeken. Praat dus ook over je eigen leeservaringen – ook als je een boek niet graag las – met kinderen en jongeren. Maak boeken zichtbaar aanwezig op school, thuis, in de kinderopvang. Laat boeken rondslingeren of stel ze frontaal op met de cover naar voor.
Kinderen die lezen leuk vinden, lezen namelijk meer. Daardoor hebben ze een grotere kans op een betere leesvaardigheid dan kinderen die lezen niet leuk vinden. De Bibliotheek op School zorgt ervoor dat basisscholen en middelbare scholen veel boeken op school hebben. Ook krijgen scholen hulp van leesconsulenten.
Onderneem verschillende leesactiviteiten. Onderzoek toont aan dat – naast voorlezen – praten over boeken, boeken cadeau geven en een bezoek aan de boekhandel en bibliotheek het leesgedrag en de leesmotivatie stimuleren.
Je kunt het enthousiasme om te lezen onder andere stimuleren met: Voorlezen: ook oudere kinderen vinden het fijn om voorgelezen te worden! Kies een verhaal dat je vroeger zelf mooi vond en praat er enthousiast over. Theatervoorstellingen en verfilmingen: zo stimuleer je je kind om daarna het boek te lezen.
Het is belangrijk om de leesmotivatie van leerlingen te (blijven) voeden. Dat kan door rekening te houden met de drie psychologische basisbehoeften – autonomie; competentie en verbondenheid – door de waarde van lezen te benadrukken en door aan te sluiten bij de interesses van leerlingen.
Leerkrachten kunnen het leesplezier bij leerlingen stimuleren, bijvoorbeeld door voorlezen en het inrichten van een aantrekkelijke leeshoek in de klas. Ook ouders kunnen het leesplezier van hun kind vergroten door regelmatig voor te lezen en samen naar de bibliotheek te gaan.
Dit kan komen doordat kinderen en adolescenten meer zin hebben in televisie kijken, computer- spelletjes of sport.Maar het is ook mogelijk dat negatieve emoties over lezen de oorzaak zijn. In beide gevallen wordt weinig gelezen maar de oorzaak is anders en de remedie verschilt.
Het onderzoek van Stichting Lezen noemt redenen waarom jongeren minder boeken lezen. Jongeren zouden het lastig vinden om actuele boeken te vinden die hen aanspreken. Jongeren bezoeken immers geen bibliotheken en boekwinkels en in de media komen ook weinig boeken voorbij.
Tips voor meer leesplezier:
Organiseer leesactiviteiten zoals voorlezen, boekbesprekingen, leesclubs en bezoekjes aan de bibliotheek. Laat leerlingen lezen voor een doel, bijvoorbeeld om hun kennis uit te breiden. Laat leerlingen meerdere teksten lezen over één thema, om zo voort te kunnen bouwen op opgedane kennis.
Door te lezen leer je je inleven in anderen; je krijgt empathie en je traint jezelf in denken en reflecteren. Lezen is dan ook uiterst belangrijk voor de ontwikkeling en ontplooiing van jongeren en voor hun persoonlijke groei.
Het spreekt veel jongeren (75%) wel aan als ze een boek zouden kunnen lezen van of over een bekende Nederlander, zoals een (voormalige) topsporter, een bekende YouTuber of Instagrammer of een acteur, filmster of muzikant. 23% van de jongeren heeft al één of meer van dit soort boeken gelezen.
Leesbevordering is het systematisch en structureel aanbieden van activiteiten met als doel de bereidheid tot lezen, de waardering voor het boek en het plezier in lezen te ontwikkelen.
Leesmotivatie staat of valt bij motiverend lees- en literatuur- onderwijs. Hieronder vindt je twee inspirerende voorbeelden. CORI (Concept Oriented Reading Instruction) is een aanpak voor begrijpend lezen in het primair onderwijs. Thematisch lezen staat binnen deze aanpak centraal.
Als een kind niet intrinsiek gemotiveerd is, dan proberen de ouders, de leerkracht, de school het kind te beïnvloeden om te bereiken dat het kind doet wat hem wordt 'opgelegd'. Zo bevorderen stickers, complimentjes en beloningen over het resultaat de extrinsieke motivatie.
Zorg dat er rust is in de klas en weinig afleiding. Vertel vooraf in het kort iets over de inhoud van het verhaal. Lees de tekst rustig en duidelijk voor en zorg dat je gezicht duidelijk zichtbaar blijft. Maak gebruik van de mogelijkheden van je stem, maar let op dat je niet overdrijft.
Oefenen op tekstniveau. Regelmatig teksten lezen draagt bij aan het automatiseren van de leesvaardigheid. Een goede technische lezer kan een tekst, ook in stilte vloeiend en met expressie in het hoofd lezen: dit vergroot de kans op tekstbegrip (Perfetti & Stafura, 2014; Willingham, 2017).
Zonder leesmotivatie wordt het lastiger om goed te leren lezen. Daarvoor moet je immers veel lezen en dat is voor leerlingen die een hekel aan lezen hebben, een hele opgave. Daarom is het stimuleren van leesmotivatie belangrijk.