Wanneer overuren vervallen hangt af van de afspraken die er gemaakt zijn in de CAO van de sector waarin je werkt. Als je geen CAO hebt dan zijn de afspraken die in je contract staan leidend. Vaak moeten overuren worden opgemaakt voor het einde van het kalenderjaar waarin ze zijn opgebouwd.
Overwerken is niet verplicht
In de wet staat niets over overwerk. Maar je werkgever kan en mag verwachten dat je soms overwerkt. We raden dus aan overwerk niet meteen te weigeren. Je werkgever laat je vast ook wel eens wat eerder naar huis gaan om een persoonlijke reden.
Sinds 1 januari 2019 zijn de regels omtrent tijd voor tijd aangescherpt. Sinds die datum geldt een dergelijke regeling alleen nog als dit in de cao geregeld is. Wanneer het volgens de cao mogelijk is om tijd voor tijd te krijgen, moet de medewerker deze uren wel vóór 1 juli van het daaropvolgende jaar kunnen opnemen.
Nee, verplichten kan een werkgever niet.
De opgebouwde “tijd voor tijd” uren moet de werknemer uiterlijk voor 1 juli van het daaropvolgende kalenderjaar opnemen. U mag ook een kortere periode afspreken met uw werknemer.
Je werkgever is verplicht je een overloon of een overurentoeslag uit te betalen. Bij arbeidssystemen waarin overschrijdingen van de normale arbeidsduur zijn ingebouwd, zoals bijvoorbeeld ploegenarbeid, valt deze voorwaarde in principe weg.
Van meerwerk is meestal sprake als een parttime werknemer meer dan zijn contracturen werkt, maar niet meer dan de fulltime arbeidsduur die in de organisatie geldt. Overwerk is in principe dat die fulltime arbeidsduur wordt overschreden.
Overuren worden niet zwaarder belast
Het is een algemene veronderstelling dat je meer belasting betaalt over de overuren die je werkt. Dit is niet het geval, want de overuren vallen in dezelfde belastingschijf als het normale salaris.
Verdient u het minimumloon? Dan mag uw werkgever u meestal geen verlofuren geven voor overuren. Want uw gemiddelde uurloon mag niet lager zijn dan het minimumloon. Uw werkgever moet alle gewerkte overuren uitbetalen.
Daarnaast bestaat er ook een « interne grens ». Dit betekent dat het aantal overuren dat je mag opsparen om later te recupereren, op geen enkel moment meer dan 143 uren mag bedragen. Heb je dit plafond bereikt, dan moet je eerst inhaalrust opnemen vooraleer je opnieuw overuren mag presteren.
Andere compensatie voor overwerk
Je kunt ook kiezen voor een andere beloning van overwerk. In de horeca is er bijvoorbeeld geen overwerktoeslag. Een werknemer kan daar kiezen voor uitbetaling van zijn overgewerkte uren (100%) óf extra vrije uren. Je kunt werknemers dus ook uitbetalen in tijd.
De wens van de klant staat centraal en alles wordt gedaan om deze ook tevreden te houden. Dit heeft als logisch gevolg dat werknemers van een bedrijf harder en flexibeler moeten werken, om aan al deze productie-eisen te voldoen. Dit betekent dat overwerken tegenwoordig iets is wat als 'normaal' wordt gezien.
Moet ik verplicht overwerken? In de Arbeidstijdenwet (ATW) is niets afgesproken over overwerken. Er staan alleen regels over de maximale arbeidstijd per dag in de ATW. In je cao, bedrijfsreglement, werktijdregeling of arbeidsovereenkomst kunnen wel afspraken staan over verplicht overwerk.
Elke werknemer kan de inhaalrust van 91 overuren per kalenderjaar laten uitbetalen in plaats van deze effectief op te nemen. Dit is een keuzerecht voor de werknemer: de werkgever kan dit niet verplichten.
Of je overuren kunnen vervallen hangt af van je cao/contract. Bij de meeste bedrijven moet je ze opmaken voor het einde van het kalenderjaar waarin je ze hebt opgebouwd.
Beloning van overwerk
Voor gewerkte overuren heeft de werknemer recht op 100% van het uurloon met daar bovenop een toeslag. De percentages 125%, 150% en 200% zullen u dan ook niet onbekend zijn. Deze toeslag is vaak afhankelijk van het tijdstip en/of de dag waarop de werknemer dit overwerk heeft verricht.
In 2022 kunnen werknemers uit de privésector 120 bijkomende vrijwillige overuren presteren onder de noemer 'relance-uren'. Opgeteld bij het al bestaande basiscontingent van 100 vrijwillige overuren, bedraagt het plafond in 2022 dus 220 uur.
Presteert de werknemer meer dan respectievelijk 130 of 180 overuren, dan kan op die (extra) overuren geen vermindering worden toegepast en is de gewone regel van toepassing.
Overwerk is een incidentele betaling waardoor je loon wordt verhoogd. Tegenwoordig zijn de heffingskortingen degressief en dat betekent dat deze steeds lager worden bij steeds hoger loon. Hierdoor wordt extra belasting gerekend en om dit te compenseren wordt extra hoog inhouden.
Bij de berekening van uw pensioen tellen we overuren niet mee. Werkt u in een jaar meer dan 37 weken tenminste één dag per week over? Of hebt u met overwerk meer dan € 520,35 (2022) verdiend? Dan tellen deze uren misschien wel mee voor uw pensioen.
Bijvoorbeeld: voor de eerste vijf overuren per maand geldt het gewone uurloon; voor uren die meer gewerkt worden, geldt een toeslag van 25 procent (in totaal dus 125 procent van je gewone uurloon).
De Wet flexibel werken (voorheen Wet aanpassing arbeidsduur) maakt het mogelijk meer of minder uren te werken. U kunt een verzoek daartoe uiterlijk 2 maanden van tevoren indienen bij uw werkgever. Voor zo'n verzoek moet u minstens een half jaar in dienst zijn. Uw werkgever moet akkoord gaan met uw verzoek.
Hoe lang en hoe vaak pauze
Als u langer dan 5,5 uur werkt, heeft u volgens de wet recht op minimaal 30 minuten pauze. U mag de pauze splitsen in 2 keer een kwartier. Als u langer dan 10 uur werkt, heeft u volgens de wet recht op 45 minuten pauze. De pauze mag u splitsen in meer pauzes van minimaal een kwartier.
Uw werkgever mag u alleen ontslaan als hij daarvoor een goede reden (redelijke grond) heeft. Dit staat in het ontslagrecht. In veel gevallen moet uw werkgever wel eerst proberen u te herplaatsen.