Hoe oud wordt een melkkoe? Een koe kan van nature wel twintig jaar oud worden. In de vee-industrie niet: daar gaan melkkoeien bij verminderde vruchtbaarheid, een lagere melkproductie of toenemende gezondheidsproblemen al op jonge leeftijd naar het slachthuis. Gemiddeld zijn ze dan slechts zes jaar oud.
Koeien die een goede voeding en verzorging krijgen, kunnen zo'n 15 tot 25 jaar oud worden. Meestal halen ze die leeftijd echter niet. De gemiddelde Nederlandse melkkoe wordt slechts vijf jaar oud, de gemiddelde zoogkoe (voor vleesvee) tien jaar oud.
Een gemiddelde melkkoe wordt tegenwoordig 6 jaar oud terwijl dat vroeger tien jaar was. Een koe kan in natuurlijke omstandigheden tot twintig jaar oud worden.
Er zijn nu drie dieren van één jaar oud. Maar de oudste koe van Nederland staat hier bijvoorbeeld ook, die is 25,5 jaar. Ze ontsnapte op 3-jarige leeftijd uit het slachthuis.
Jongvee vanaf een jaar oud wordt een pink genoemd. Jongvee vanaf zo'n vijftien maand, de leeftijd waarop ze gedekt of geïnsemineerd worden, wordt een vaars genoemd. Wanneer ze negen maand later kalven, op een leeftijd van twee jaar, worden ze koe.
De aankoopprijzen van runderen lopen sterk uiteen. Reken op meer dan 500 euro voor een koe. Jonge stieren zijn vaak goedkoper, reken hier de castratiekosten nog bij. Daarnaast zijn er uiteraard nog heel wat andere kosten: een weide, een stal, het stro, het voer en de dierenarts kosten geld.
Harmke 309 is voor zover bekend de oudste koe van Nederland. De 24-jarige dame heeft met een productie van meer dan 135.000 liter en 14 nakomelingen een bijzondere plek op het bedrijf van mevrouw Jager, met als bedrijfsleider Harry Sol in het Overijsselse Zuidveen.
Runderen zijn circa 6000 jaar voor Christus gedomesticeerd, vermoedelijk in het noorden van Afrika. De bevolkingsgroei destijds maakte uitbreiding van de voedselproductie noodzakelijk. Runderen waren nodig in de landbouw als last- en trekdier en voor de productie van mest en vlees.
Een koe is een vrouwelijk rund en als moederdier een belangrijke producent van melk. Een melkkoe geeft in een lactatieperiode tussen de 5 en 60 liter melk per dag, gemiddeld 25 liter melk per dag. Een koe wordt gemiddeld 315 dagen per jaar gemolken.
Een koe slaapt ongeveer 1,5 uur en dan heb je het over de diepe slaap. Als we dommelen en dutjes nog meenemen, dan slapen ze zelfs 3 uur.”
De mestproductie ligt op zo'n 29 kuub per jaar plus 43,5 kilo fosfaat, waardoor een koe per dag zo'n €1,37 kost aan mest. – De overige kosten, zoals ziektekosten, water en de kosten van het melken (exclusief de arbeid), bedragen zo'n 41 cent per dag.
Een melkkoe levert ongeveer 300 kilo vlees, een kalf ongeveer 150 kilo. Dagelijks halen handelaren melkkoeien op om naar de slachterij te brengen. Sommige handelaren houden de gekochte koeien eerst nog een poosje voor ze naar het slachthuis gaan, met de bedoeling ze wat zwaarder te laten worden.
Melkkoeien zijn gedurende tientallen jaren zorgvuldig geselecteerd en gekweekt op de hoeveelheid melk die ze geven. Maar een koe geeft pas melk als ze gekalfd heeft. Na 15 maanden is een kalf geslachtsrijp om te worden bevrucht. Dat gebeurt meestal door kunstmatige inseminatie.
Onderzoek toont aan dat aan uiterlijke kenmerken af te lezen is hoe dieren zich voelen. Koeien kunnen inderdaad blij zijn om in menselijke termen te spreken. Ze steken elkaar als het ware aan. Als een koe gaat rennen en springen dan gaan andere koeien dat vaak ook doen.
De meeste koeien hebben van nature hoorns. In de biologische dynamische melkveehouderij houden koeien hun hoorns. Ze vormen een wezenlijk onderdeel van de koe. De koeienhoorn is meer dan alleen de dode buitenste hoornlaag.
Koeien zijn het grootste gedeelte van de dag bezig met eten en herkauwen. Eerst eten ze hun maag vol met gras. Daarna komt dat gras weer terug in hun bek en herkauwen ze dit ongeveer 8 uur lang. Daarnaast poepen ze ook behoorlijk veel, namelijk zo'n 18 keer per dag!
Vergeleken met paarden zijn runderen (ossen) beter in het zwaardere trekwerk. Bijvoorbeeld van een kar of een ploeg. Ze hebben een krachtige nek en sterke schouders, en hun gespleten hoeven geeft ze een betere grip op een modderige ondergrond. Het zijn dus sterke trekdieren, maar geen goede rijdieren.
Ondanks deze knappe prestatie is Wilodge Poshspice niet de duurste koe aller tijden. Die titel draagt de twaalf jaar oude 'Missy' uit Canada. Missy heeft het Holstein ras en werd in 2009 verkocht voor een recordbedrag van €1 miljoen.
Gemiddeld ligt de prijs op €1.900 met uitschieters naar €2.500 voor de vaarzen die al goed wat kilo's melk geven. Verwacht wordt dat de prijs van melkkoeien en vaarzen nog wel even op dit hele hoge niveau blijft. Melkveehouders die de dieren nu te duur vinden, kunnen beter even een paar maanden wachten.
gust, bn.: niet drachtig, onvruchtbaar (van koe). Een guste koeie 'koe die geen melk meer geeft'. Mnl., Mnd.
Koeien poepen nu eenmaal op één plek, dan ligt er al snel vier kilo. Als de mest en de urine in de stal wordt verzameld en machinaal in het land gebracht wordt, gaat dat veel gelijkmatiger. Dat kan honderd kilo stikstof per hectare schelen.
Water is het belangrijkste voedermiddel bij rundvee. Ze drinken er dagelijks 5 tot meer dan 150 liter van, en dit afhankelijk van hun leeftijd, het productieniveau, de samenstelling van het rantsoen, de omgevingstemperatuur, en de relatieve luchtvochtigheid.
"Ze kunnen een beetje zwemmen, maar dat is een soort onbeholpen gespartel." De koe is waarschijnlijk meegevoerd door de stroming. "Door stuwing kunnen ze wel in een bepaalde richting zwemmen. Ze kunnen goed blijven drijven, dus ze zullen niet zo snel verdrinken.
Meer dan 2.000 euro betalen voor een goede melkkoe of vaars. Een jaar geleden leek dat haast ondenkbaar. In 2022 is het de dagelijkse realiteit. Sinds de aankondiging in 2015 van een fosfaatrechtenstelsel houden melkveehouders krap jongvee aan.