Voor sommige mensen houden de gevolgen van overprikkeling uren tot dagen aan. Ook is er groep mensen die dagen tot weken ernstige klachten blijft houden, met uitschieters van zelf jaren.
Mensen met overprikkeling hebben vaak last van hoofdpijn, vermoeidheid, stress, verminderde concentratie, slaapproblemen, onrust, en het overlopen van emoties. Bij sommige mensen leidt dit tot tijdelijke uitvalsverschijnselen, koorts, overgeven of een epileptische aanval.
Overprikkeling kan overgaan. Hoe snel overprikkeling overgaat, verschilt per persoon. Als je last hebt van chronische overprikkeling, ben je daar waarschijnlijk niet in één dag van af.
Bij psychosen of overprikkeling kan antipsychotica worden voorgeschreven. Dit remt in de hersenen de effecten van natuurlijk voorkomende stoffen, voornamelijk van dopamine. Hierdoor verminderen psychosen en onrust.
Probeer interne prikkels als eigen gedachten of frustratie te minderen, door los je los te rukken van een gedachte en niet te blijven malen. Luister goed naar jezelf. Anderen horen dat niet dus neem je eigen signalen van overprikkeling serieus.
Bij aanhoudende angstklachten raden we je ten eerste aan om met je huisarts en/of een psycholoog te spreken. Daarnaast kunnen meditatie (bijvoorbeeld mindfulness, een bodyscan of shikantaza-meditatie) en yoga je helpen te ontspannen. En gelukkig is er in de keuken genoeg te vinden om je geest en lichaam te kalmeren.
Probeer eens hardop te lachen als je gespannen bent. Zelfs als het geforceerd voelt kan dit een effectieve manier zijn om je zenuwstelsel tot rust te brengen. Zingen, chanten en neuriën werkt ook heel ontspannend. Het reguleert de ademhaling en stimuleert de nervus vagus, waardoor je zenuwstelsel in rustmodus komt.
Regelmatige beweging in de buitenlucht en voldoende slaap zijn daarbij essentiële pijlers voor een gezond functionerend zenuwstelsel. Ook regelmatig mediteren draagt aanzienlijk bij: het normaliseert de bloeddruk en verlaagt de niveaus van cortisol en adrenaline.
Als je prikkels niet goed kunt selecteren en/of prikkels langzamer dan gebruikelijk verwerkt dan ontvangen de hersenen teveel prikkels. Alles komt tegelijkertijd en/of even sterk binnen. Hierdoor raakt je brein overbelast en kun je geen nieuwe informatie meer opnemen of verwerken.
Hoogsensitiviteit is een karaktereigenschap
Madelon: 'Mensen die hoogsensitief zijn hebben een zenuwstelsel dat gevoeliger is voor prikkels. Het kost simpelweg meer tijd en energie om deze prikkels, zoals bijvoorbeeld geluid en drukte, te verwerken. Hierdoor raak je sneller uitgeput.
Op het moment dat de samenwerking tussen waarnemen en bewegen verstoord raakt krijgen de hersenen het moeilijk en zie je snel de gevolgen in het dagelijks leven. We spreken dan van een sensorisch conflict of verstoorde prikkelverwerking.
Hoe weet je of je hoogsensitief bent? Hoogsensitieven voelen zich vaak anders. Ze hebben een hekel aan drukte, zijn gevoelig voor sterke geuren of geluiden en kunnen flink van hun stuk gebracht worden door veranderingen in hun leven. Als kind werden ze vaak verlegen of gevoelig genoemd.
B-vitamines (met name B1, B6, B11/foliumzuur en B12) helpen bij de aanmaak van de signaalstoffen tussen de zenuwcellen en ze houden de myelineschede (vettige omhulsel rond de zenuwcellen) in stand. Je kunt je dan ook voorstellen dat bij een ernstig tekort aan B-vitamines problemen kunnen ontstaan met het zenuwstelsel.
Als belangrijkste parasympatische zenuw van het zenuwstelsel is de nervus vagus vooral gebaat bij ontspanning. Goede manieren om de nervus vagus te stimuleren zijn dan ook yoga, meditatie, rustig dansen, ademhalingsoefeningen, zwemmen, een massage of wandelen in de natuur.
Wanneer de nervus vagus te weinig actief is, krijg je last van psychosomatische klachten. Denk hierbij aan hoofdpijn, spanning in de nek- en schouder spieren, verteringsproblemen en rugpijn.
Valeriaan (Valeriana officinalis radix)
De plant waarmee we beginnen is gelijk het meest bekende kruid om de zenuwen te kalmeren. Het is een algemene rustgever bij stress en heeft een gunstige invloed op het zenuwstelsel en het bevorderen van de slaap.
Melk. Het is bewezen dat een glas melk helpt om te ontspannen. Melk bevat namelijk tryptofaan. Dit is een aminozuur wat signalen naar je hersenen stuurt, zodat er serotonine wordt afgegeven.
Avocado's, vijgen, maar ook pruimen, cashewnoten en amandelen zitten vol met magnesium. En dat is precies het mineraal dat je nodig hebt in tijden van stress. Magnesium helpt je spieren en zenuwen ontspannen in gespannen situaties.
Als er te veel interne of externe prikkels zijn in korte tijd, zo veel dat het niet meer met een beetje achterstand verwerkt kan worden, kan er een soort kortsluiting optreden in je hoofd. Dan kan het gebeuren dat je explodeert (autistic meltdown) of dichtklapt (autistic shutdown).
Cognitieve overprikkeling treedt op als iemand te moe is om te denken. Het brein kan het denken of bewuste waarnemingen niet meer bijbenen. Cognitieve overprikkeling kan een oorzaak ( een stapeleffect) zijn van zintuiglijke overprikkeling , waarbij een enkele zintuiglijke prikkel teveel kan zijn.