Hierbij kunt u denken aan grote operaties, ziekten aan het hart of de longen, pijn, stoornissen in de stofwisseling of hormonen, en infecties. Ook kan een ongeluk (hersenschudding/ heupfractuur), sommige medicijnen zoals bv. pijnmedicatie, stress, angst of te weinig slaap bijdragen aan verwardheid.
gedrag: delirante patiënten gedragen zich vaak anders dan normaal gesproken. Hun gedrag is niet doelgericht, vaak impulsief en soms zeer ongepast, vrijpostig of zelfs agressief.
Denk aan delier bij een bewustzijnsverandering met een aandachtsstoornis, incoherent denken of desoriëntatie, als dit beeld in korte tijd (uren tot dagen) is ontstaan en de ernst van de symptomen over het etmaal fluctueert. Patiënten met een cognitieve stoornis/dementie hebben een (sterk) verhoogde kans op een delier.
Klachten en symptomen
onrustig bewegen. Bijvoorbeeld 'plukken' met de handen of uit bed willen stappen. iets zien, horen of ruiken wat er in het echt niet is, bijvoorbeeld vreemde beestjes of geluiden. Dit noemen we hallucinaties.
Een delier is een toestandsbeeld dat in korte tijd ontstaat (uren tot dagen), waarbij de patiënt vaak verward en angstig is. Daarnaast bestaat onrust of, in geval van een stil delier, juist apathie en verlies van initiatief.Het bewustzijn is wisselend gestoord.Vaak zijn er hallucinaties en/of wanen.
Hyperactief (onrustig) delier
Een hyperactief delier is het bekendste. Naast de kernsymptomen zijn dit de andere kenmerken van dit type delier: Onrust (de persoon kan niet stilzitten)
Pre-existente cognitieve beperkingen en zintuiglijke beperkingen, hogere leeftijd, beperkt functioneren of beperkte fysieke status, ernst van ziekten, en de aanwezigheid van een infectie of voorgeschiedenis van overmatig alcoholgebruik zijn bekende risicofactoren voor de ontwikkeling van een delier (Lindroth, 2018).
Geneesmiddelen die de kans op een delier doen toenemen, vanwege hun anticholinerge werking of door andere oorzaak, zijn onder andere: antiparkinsonmiddelen;psychofarmaca (zoals benzodiazepinen, antidepressiva, antipsychotica);analgetica (opiaten (met name tramadol) en NSAID's);
Hoe ontstaat een delier? Een delier ontstaat als het de hersenen niet meer lukt om alle prikkels, die van binnen en buiten het lichaam de hersenen binnenkomen, samen te voegen tot één verhaal. Ze kunnen niet meer van alle informatie een logisch beeld van de werkelijkheid maken.
Mogelijke oorzaken van een delier
Ook stress, angst of te weinig slaap kan bijdragen aan het ontstaan of de verergering van het delier.
Een delier leidt vaak tot een langer verblijf in het ziekenhuis, veroorzaakt een grotere kans op het ontwikkelen van dementie en geeft een groter risico op voortijdig overlijden. Bovendien blijken deze patiënten zichzelf minder goed te kunnen redden na hun opname.
Een delier is niet altijd te voorkomen. Wel kunt u een aantal maatregelen nemen: Zorg dat u voldoende eet en drinkt. Als u bent opgenomen in het ziekenhuis, zorg dan dat u zo snel mogelijk een paar keer per dag uit bed komt.
Acuut optredende verwardheid kan binnen enkele uren tot dagen ontstaan. Meestal als gevolg van lichamelijke problemen, bijvoorbeeld een infectie. Deze vorm van verwardheid wordt ook wel delirium of delier genoemd.
Bij mensen die (ernstig) ziek zijn komt een delirium regelmatig voor. Op de Intensive Care maakt één derde van een patiënten een delirium mee. Een delirium is geen onschuldig verschijnsel van een ziekte. Het ontstaat wanneer de hersenen niet alle prikkels meer kunnen samenvoegen tot een logisch en samenhangend beeld.
Een delier komt vooral voor bij oudere mensen en uit zich in gedragsveranderingen en psychische problemen. Dementie is een risicofactor voor het krijgen van een delier. Door een delier kan iemand met dementie versneld achteruitgaan.
Een delier is een plotseling (acuut) optredende verwardheid. De patiënt kan onrustig zijn of juist stil en teruggetrokken. Een delier komt regelmatig voor bij zieke patiënten en komt veel voor in de laatste fase van het leven. Meestal hebben mensen met een delier zelf niet goed in de gaten dat ze verward zijn.
Na een delier weten sommige mensen niet meer dat ze een delier hebben gehad. Anderen herinneren het zich juist als een hele nare periode. Dat verschilt per persoon. Als u zich het delier wel herinnert, kunt u zich schuldig voelen over uw gedrag tijdens het delier.
Een belangrijk verschil is dat een delirium vaak snel, binnen enkele uren of dagen, ontstaat.Dementie ontstaat langzaam, over maanden of jaren. Mensen met een delirium zijn vaak afwisselend helder van geest en suf. Mensen met dementie hebben vaak geen last van sufheid.
Patiënten die worden opgenomen in het ziekenhuis, raken soms ernstig in de war. Die verwardheid, een 'delier' genoemd, verdwijnt meestal snel. Maar na drie maanden zijn de verbindingen in het hersennetwerk van deze mensen nog steeds verzwakt.
Een ander kenmerk van een delier is dat het ook weer overgaat, al kan het enkele dagen tot weken duren voordat iemand geestelijk weer helemaal de oude is. “Je ziet een delier vooral bij kwetsbare ouderen, maar het kan iedereen overkomen.
Het grote verschil met dementie is dat dementie langzaam verergert, terwijl delier een acute situatie is die enkele uren tot dagen duurt. Onderstaande figuur geeft de verschillen weer. In de maanden na een delier krijgt ongeveer een kwart van de ouderen te maken met symptomen van de ziekte van Alzheimer.
Een delier is een ernstige ziekte omdat het kan leiden tot slechter eten en drinken, vallen en gevaarlijk gedrag.