Door goed snoeien en leiden houd je de plant gezond, in toom en krijg je de beste opbrengst. Als je de struik niet goed verzorgt kan ze enorm groot worden, met heel veel stekken en uitlopers.
Groeiwijze. De braam (Rubus fruticosus) is een sterk groeiende plant met een enorme neiging tot woekeren. Je hoeft je dus geen zorgen te maken of bramen goed zullen groeien. Het is meer een kwestie van de plant in toom houden om te voorkomen dat je tuin in een bramenjungle verandert.
Oorzaak is de braamgalmijt. Dit beest legt haar eitjes in de bloem. De jonge mijten zuigen aan verschillende delen van de plant, maar alleen de vruchten ondervinden daar schade van. In de bessen scheiden ze een stof af waardoor de braam niet verder rijpt !
Weinig schaduw omdat de meeste soorten geen uitgesproken schaduwbomen zijn (zoals de beuk, Am. eik en douglas). Bramen zijn op veel plaatsen onderhand een plaag geworden. Een paar struiken en wat lage ranken zijn welkom, maar als het grotere oppervlakken beslaat bemoeilijken ze de toegankelijkheid voor onderhoud.
De gewone braam (Rubus fruticosus) is een in heel Europa inheemse plant die met name langs bosranden voorkomt. De plant is een heester die 2 tot 6 meter hoog wordt. Elk jaar worden nieuwe stengels gevormd. Alleen de tweejarige stengels dragen vrucht, waarna deze afsterven.
De braam dient bij voorkeur van de winter tot het vroege voorjaar te worden geplant op een beschutte, zonnige of licht beschaduwde plaats. De grond bevat bij voorkeur voldoende voeding, is doorlatend en vochtig.
De Himalaya-braam heeft een geweldige smaak en aroma. Hij is ook zeer zoet en sappig. Word over het algemeen als de beste braam gezien.
Na de oogst (of tot begin winter) kun je bramen en frambozen snoeien: knip alle stengels die vruchten gaven laag bij de grond weg. Bind dan meteen de nieuw gevormde eenjarige stengels van dat seizoen aan.
PLANTEN / RASSEN
Bedenk daarbij ook wat een braam nodig heeft: minimaal 2,5 meter maar liever nog 3 meter ruimte in de breedte. Je leidt bramen en hebt er dus stokken of palen met draden nodig, of een ander soort hekwerk waar je de takken aan kunt opbinden.
Onder het kroontje willen nog wel eens wormpjes voorkomen. In de winkel komt u dat zelden tegen, maar bij zelfgeplukte bramen wel. Als u ze tegenkomt legt u de bramen even in zout water. Spoel ze daarna goed af en alle wormpjes zijn er uit.
Wie een braam plukt of iets anders uit de natuur meeneemt maakt zich formeel schuldig aan stroperij. Dat is een misdrijf waarvoor boetes uit de tweede categorie (tot 4100 euro) of zelfs een gevangenisstraf van een maand kan worden uitgedeeld.
De beestjes vinden het al niet prettig onder water, maar tegen het zout kunnen ze al helemaal niet. Resultaat: ze zullen loslaten van de bramen en naar het oppervlak drijven. Laat de bramen een tijdje staan en roer af en toe door. Na 1-2 uur zul je zien dat er flink wat beestjes drijven en misschien ook nog wat bramen.
Kies een beschutte maar zonnige plek in de buurt van een schutting of pergola. De bramenstruik tegen de ondersteuning aanbinden met spandraad. Snoei gedurende de winter de oude stengels tot één meter hoogte. Bemest tijdens het voorjaar en oogst in augustus of september.
In het voorjaar (maart) kunnen de frambozen een geringe hoeveelheid organische mest krijgen, zoals koemestkorrels, oude stalmest of compost. Veel mest heeft een framboos niet nodig, ook zonder uitgebreide bemesting zullen de planten goed groeien.
Taybessen zijn een kruising van bramen en frambozen. Bij slechte groei kunnen de vruchten abnormaal klein blijven.
Bramen kunnen slecht tegen zeer strenge vorst. Als het meer dan 10 graden gaat vriezen, is het raadzaam om wat bescherming te geven. Verder is het goed om onkruid weg te houden bij de basis van de plant, zodat de wortelstok weinig concurrentie van andere planten ondervind.
Bramen groeien aan een struik die behoorlijk groot kan worden. De bloemen en vervolgens bramen voor volgend jaar verschijnen aan de takken die dit jaar zijn gemaakt. Ze groeien vaak al tijdens de bloei en oogst van de bramen van dit jaar en steken vaak stijf boven de rest van de struik uit.
Planten die bessen of vruchten dragen zijn ook gevoelig voor zonnebrand: bramen, herfstframbozen, kruisbessen, rode aalbessen, witte trosbessen, ... Foto: Hitteschade na door te felle zon. Rijpe bramen kunnen na een hittegolf witte vlekken vertonen en smaken niet lekker meer.
De vruchten worden door veel vogelsoorten gegeten. Maar ook zoogdieren als de vos en de das eten de vruchten. Wilde zwijnen eten de vruchten en wortels. Herten als de ree en het edelhert eten bladeren, twijgen, en vruchten.
Waarom zijn bramen goed voor je gezondheid:
Bramen zitten tjokvol vitamines. Zo bevatten ze vitamine E en vitamine C, welke beiden als antioxidant je lichaamscellen helpen beschermen tegen schadelijke vrije radicalen.
Het opbinden van bramen en frambozen kun je tegen een schutting, muur of pergola doen. Ook kun je zelf een eenvoudige constructie maken waar je de scheuten op kunt binden. Gebruik hiervoor palen die je met een afstand van 3 meter van elkaar in de grond slaat. Vervolgens span je draden tussen deze palen.
Zomerstekken van bramen:
De beste stektijd is augustus-begin september. Men kan stekken met één oog (knop) en met twee ogen (knoppen) gebruiken (= lidstek). De steklengte is ca 10 cm. Knip de stekken onder en boven een blad af en verwijder de onderste bladeren.
Leid de braam langs een latwerk of langs draden die je aan een zonnige muur bevestigt, zodat de vruchten goed rijpen. Het mooie van bramen is dat je aan één struik tegelijkertijd bloemen, onrijpe vruchten en rijpe vruchten kunt zien. Daarom worden bramenranken ook vaak in schikkingen gebruikt.
De braam geeft pas na augustus vruchten. De vogels die de braam eten zijn de goudvinken, vos en das. De braam is niet alleen voor vogels een voedingsbron maar ook voor nachtvlinders.
Bramen hebben een zoete, sappige en soms iets zure smaak. Je kunt ze lekker uit de hand eten, maar ook gebruiken voor heerlijke gerechten. Verwerk ze bijv. in een fruitsalade, smoothie (bowl) of als garnering op ijs, taart of gebak.