Wie verleent gratie? Zijne Majesteit de Koning verleent gratie bij Koninklijk Besluit. Hij doet dit na advies van in voorkomend geval het Openbaar Ministerie en in ieder geval de rechter en de minister voor Rechtsbescherming. Alle voorstellen tot gratieverlening worden persoonlijk voorgelegd aan de koning.
De Koning kan straffen en maatregelen die door de strafrechter zijn opgelegd kwijtschelden. Of hij kan ze verminderen of veranderen. Dit heet gratie verlenen. Gratie is mogelijk als het bijdraagt aan een rechtvaardige, menselijke en doelmatige uitvoering van de straf.
Je kunt namelijk al voor geldboetes vanaf 340 euro gratie aanvragen. De koning zet dus jaarlijks onder enkele tientallen gratieverzoeken zijn handtekening. Alleen gratie bij levenslang gestraften komt slechts eens in de 10 of 20 jaar voor.
Voorwaarden voor gratie
Gratie kan worden verleend op grond van een omstandigheid waarmee de rechter ten tijde van de veroordeling geen rekening heeft gehouden én die voor hem aanleiding zou zijn geweest geen of een andere straf op te leggen.
Vandaag werd bekend dat oud-presentator Frank Masmeijer gratie heeft gekregen. Ruim zeven jaar zat hij in de cel vanwege drugssmokkel, inmiddels is hij weer op vrije voeten. Veel is nog onduidelijk over de gratieverlening. Masmeijer heeft niks losgelaten over de reden van zijn vrijlating.
Slechts twee van de in Nederland tot levenslang veroordeelden met een veroordeling na 1970 hebben gratie gekregen. Een groter aantal heeft reeds om gratie gevraagd, maar dit is in alle andere gevallen afgewezen.
Gratie wordt volgens Knoops slechts verleend in "uitzonderlijke gevallen". "Dan moet u denken aan buitengewone humanitaire omstandigheden die niet eerder bekend waren bij de rechtbank of het hof, of omstandigheden die hebben gemaakt dat iemand een totaal ander leven is gaan leiden of gaat leiden."
Een gevangenisstraf kan tijdelijk (maximaal 30 jaar), of levenslang zijn. De levenslange gevangenisstraf is de zwaarste straf die Nederland kent. Alleen mensen die de meest ernstige misdrijven hebben gepleegd krijgen deze straf.
De zwaarste straf die in Nederland opgelegd kan worden is levenslange gevangenisstraf. Levenslang betekent voor het leven. Aan een levenslang gestrafte kan door de Koning gratie worden verleend.
Nog nooit zaten zo veel personen in Nederland een levenslange gevangenisstraf uit als nu. In 2000 waren er 10 levenslanggestraften, nu zijn het er 55, de uitspraken van dinsdag meegerekend. Voor 41 van hen is de straf onherroepelijk, blijkt uit cijfers van het Forum Levenslang.
De koning kan buiten het gezag worden geplaatst
Maar wat als de koning nu echt iets heel ergs doet, zoals een moord plegen? Wordt hij dan vervolgd? In het uiterste geval kan in Nederland het staatshoofd buiten het gezag worden geplaatst. Dat noemen we een 'buitenstaatverklaring'.
Koning bepaalt niet zelf wie hij gratie verleent, dus ook niet bij Frank Masmeijer. Koning Willem-Alexander heeft zijn handtekening gezet onder het koninklijk besluit om oud-presentator Frank Masmeijer gratie te verlenen, maar dit is slechts een bekrachtiging van het besluit van de minister voor Rechtsbescherming.
Macht heeft de koning niet. Voor het uitvaardigen van wetten en besluiten zijn de handtekening van zowel de koning als een minister nodig. De minister(s) zijn verantwoordelijk. De positie van de koning en de opvolging zijn geregeld in de Grondwet, vandaar dat in Nederland sprake is van een 'constitutionele monarchie'.
Het volledig ingevulde formulier en de bijlagen (bewijsstukken) moeten dan binnen 6 weken worden teruggestuurd. Wanneer het formulier volledig en correct is ingevuld, wordt het gratieverzoek in behandeling genomen.
Je kan de jeugdrechter vragen om de straf uit het strafregister te schrappen, als je de straf intussen vijf jaar geleden uitvoerde. Je kan dat gewoon per brief vragen aan de jeugdrechter. Onderteken je brief en zet de datum erop. Zeg duidelijk in je brief wat je wil laten schrappen.
Gratie kan dus ook worden herroepen. Dat gebeurt opnieuw bij koninklijk besluit (art. 17 Gratiewet). De gedachte dat gratie niet wordt verleend voordat advies is ingewonnen bij de rechter, is al oud.
Processen die tot de doodstraf leiden, kosten er gemiddeld 1,1 miljoen dollar meer dan andere zaken. Ook in andere staten is het verschil enorm. In Washington kostte een proces dat uitmondt in de doodstraf in 2007 gemiddeld 467.000 dollar meer dan andere zaken. In Texas bedraagt de meerprijs zelfs 2,3 miljoen dollar.
De levenslang gestrafte die momenteel het langst vastzit is Edwin Senff, hij zit sinds 1994 vast voor doodslag en tweemaal poging doodslag in Badhoevedorp.
Kun je je straf afkopen? In bepaalde gevallen kunnen de politie en de officier van justitie de zaak zelf afhandelen. De officier van justitie kan bijvoorbeeld iemand een transactie aanbieden. Gaat de verdachte hierop in, dan betaalt hij een bepaald geldbedrag en is hij van de zaak af.
32 en p. 39). Na langdurige (verplichte) detentie is (voorwaardelijke) invrijheidstelling (VI) mogelijk in Estland (na 30 jaar), Litouwen en Italië (26 jaar), Polen, Slowakije en Moldavië (25 jaar), Tsjechië, Roemenië en Turkije (20 jaar).
In de Verenigde Staten verschilt de opvatting van levenslang sterk per staat. Meestal wordt er geen 'levenslang' gegeven, maar een straf die veel langer is dan een normaal mensenleven (bijvoorbeeld 200 jaar voor meerdere moorden).
Deze tijdelijke straf mag maximaal 30 jaar duren. Gaat het om misdrijven die schokkend zijn voor de samenleving (er zijn bijvoorbeeld meerdere mensen koelbloedig vermoord) dan is de kans groter dat een levenslange gevangenisstraf wordt gegeven.
Het ministerie van justitie weet het wel, maar wil het niet zeggen. Hoe dan ook: voormalig tv-presentator Masmeijer, veroordeeld vanwege betrokkenheid bij drugssmokkel, heeft gratie gekregen van de koning. De laatste 1,5 jaar van zijn celstraf hoeft hij daarom niet uit te zitten.
gratie (zn) : bekoorlijkheid, bevalligheid, élégance, sierlijkheid. gratie (zn) : begenadiging, genade, vergiffenis.
Gratie is vermindering, verandering of kwijtschelding van een straf of maatregel die de strafrechter heeft opgelegd. Gratie wordt alleen verleend als het bijdraagt aan een rechtvaardige, menselijke en doelmatige uitvoering van de straf.