Boven de poolgebieden reikt de troposfeer tot ongeveer acht kilometer hoogte.In ons land reikt de laag tot zo'n tien kilometer hoogte en bij de evenaar tot achttien kilometer hoogte. In de troposfeer neemt de temperatuur af met de hoogte, gemiddeld tussen ongeveer 0,6 en 1,0 graden per honderd meter stijging.
De Ruimte begint bij 100 km boven de aarde, de Kármánlijn.
Het is een denkbeeldige grens om een onderscheid te kunnen maken tussen luchtvaart en ruimtevaart. Deze lijn wordt beschouwd als het “begin” van de ruimte, maar eigenlijk heeft de aardatmosfeer geen scherpe begrenzing.
Er is geen duidelijke grens tussen aarde en ruimte. Natuurkundig gezien kun je zeggen dat de aarde ophoudt wanneer de zwaartekracht ervan niet meer groter is dan die van de zon. Maar dat is pas op zo'n 20 miljoen kilometer afstand het geval – ruim vijftig keer zo ver als de maan.
Wanneer je je op 10 km hoogte bevindt, is die afstand 10.000 keer groter. Daar, bovenin de troposfeer, is de temperatuur circa -50°C.
Stratosfeer definities
De luchtlaag die zich uitstrekt vanaf 12 km tot 40 km hoogte en dus begrenst is door de tropopauze en de stratopauze.. Kenmerkend voor de stratosfeer is de ozonlaag (tussen de 25 en 35 km hoogte) die de schadelijke UV-C-straling van de zon tegenhoudt.
De dampkring, of atmosfeer, is een dunne deken van lucht om de aarde. De dampkring is opgebouwd uit vier lagen: troposfeer, stratosfeer, mesosfeer en de ionosfeer. De dampkring houdt onze planeet op een comfortabele temperatuur (ongeveer 15 graden).
Het absolute nulpunt of nul Kelvin, is min 273 graden Celsius, de temperatuur waarop atomen in theorie volledig zouden moeten stoppen met bewegen. Met een temperatuur van 100 nanoKelvin zijn de BEC's in het ISS kouder dan de gemiddelde temperatuur in de ruimte, waar het zo'n 3 Kelvin is of -270 graden.
De buitentemperatuur is op een transatlantische vlucht zo'n vijftig graden onder nul; de luchtdruk slechts eenvijfde van die op zeeniveau. Gelukkig wordt de luchtdruk in het vliegtuig kunstmatig gehandhaafd op het 2400-meter-niveau – skihoogte zeg maar – en het zuurstofgehalte op 21 procent, zoals op zeeniveau.
De Boeing 747 heeft een kruishoogte van 10.700 meter, terwijl de Embraer 190 naar 12.000 meter klimt. De Airbus A380 kan zelfs op 13.136 meter overvliegen. Onderaan deze pagina vind je een overzicht van de kruishoogtes van de meest voorkomende vliegtuigen op Schiphol.
De temperatuur in het vliegtuig kan sterk verschillen. Buiten het vliegtuig kan het namelijk -27 graden zijn, maar ook wel -15 graden. Het heeft effect op de warmte binnenin het vliegtuig. Lange vluchten zijn nooit erg ideaal, maar je kunt je het beste er maar goed op voorbereiden.
Een vliegtuig heeft lucht nodig om te kunnen vliegen. Hoe hoger je komt hoe minder lucht er is. Dus kan het vliegtuig ook niet vliegen!
Voor zover onderzoekers nu weten is er geen einde aan het heelal. Er is dus geen rand waar de ruimte stopt. Sterker nog: het heelal blijft groeien. Sterren en planeten bewegen steeds verder van elkaar af.
Volgens meteorologen begint de ruimte overigens pas op 10.000 kilometer: daar eindigt namelijk de atmosfeer. Volgens sommige natuurkundigen begint de ruimte op 20 miljoen kilometer afstand: vanaf daar heeft de zwaartekracht van de aarde niet meer de overhand.
Op 3 november 1957 lanceerde de Sovjet-Unie de Spoetnik-2 met aan boord het hondje Laika. Laika ('blaffer' in het Russisch) draaide als eerste levende wezen rond de aarde en was al die tijd gewichtloos.
Waar begint de ruimte? De ruimte begint boven de aardatmosfeer. Naarmate je hoger komt, wordt de lucht dunner en ijler. Op een hoogte van om en nabij 160 kilometer boven het aardoppervlak is de lucht zo ijl, dat er vrijwel geen lucht meer is.
In het centrum bevindt zich de aardkern die uit twee delen bestaat en goed is voor 16% van het volume van de aardbol. De buitenkern strekt zich uit van 2.900 tot 5.100 kilometer diep en daaronder ligt de binnenkern tot 6.371 kilometer diep.
Door de vorm ervan is er een luchtdruk die lager is aan de bovenkant van de vleugels dan aan de onderkant, waardoor deze vleugels naar boven worden getrokken (lift). Als het vliegtuig stil hangt, is er geen luchtstroom over die vleugels, waardoor er geen lift meer is, en het vliegtuig naar beneden valt.
Dit komt door een zuurstoftekort (dat heet hypoxie). Een medische aandoening die optreedt als iemand te weinig frisse lucht binnenkrijgt. Iets wat hypoxie kan veroorzaken is een overhitte cabine. Dat is dus de reden dat vliegtuigen onder gemiddeld temperatuur worden gehouden.
Een laadruim, vrachtruim of ruim is de ruimte van een schip of vliegtuig waarin de lading wordt vervoerd. De term scheepsruim behelst ook andere ruimtes in een schip.
Vliegtuigstrepen zijn kunstmatige wolken, veroorzaakt door de uitstoot van waterdamp door vliegverkeer. Vliegtuigstrepen ontstaan door uitlaatgassen van vliegtuigmotoren. Deze uitlaatgassen zorgen voor een toename van waterdamp en roetdeeltjes op de vliegroute.
Op de grond is het koud, maar op 10 kilometer hoogte kan het nog veel kouder worden, tot onder de -50°. Een bevroren cockpitraam kan dan écht niet. Daarom hebben de ramen van een cockpit ingebouwde verwarmingselementen, zodat ze niet bevriezen.
Een astronaut zonder pak zwelt op
Een mens die wordt blootgesteld aan het vacuüm van de ruimte, zal niet meer dan een paar seconden leven, maar ontploft niet. De astronaut zwelt echter wel degelijk merkbaar op, en de ingewanden en organen worden door lichaamsopeningen naar buiten geperst.
In zo'n situatie is het onmogelijk om te overleven. Maar wanneer medische hulp stand-by is en de luchtdruk geleidelijk afneemt, kan een mens het net een minuut in een vacuüm volhouden.
Tijdens hun verblijf in het internationale ruimtestation ISS moeten astronauten blijven werken en leven in een omgeving die heel anders is dan hier op aarde. Toch moeten ze zich schoon houden, naar de wc gaan, eten en drinken, en fit en gezond blijven.