Dit kan zich uiten als fysieke of verbale (belediging, scheldwoorden, kwetsende uitingen,…) agressie; - maar ook: iemands werk saboteren; iemand doen falen; de eer opstrijken voor het werk van een collega; weigeren om naar het standpunt van een ander te luisteren; roddelen en kwaadspreken.
Bij seksueel grensoverschrijdend gedrag gaat iemand over de grenzen van een ander. Bijvoorbeeld ongewenste aanrakingen, online berichten van seksuele aard, seksuele intimidatie of seksueel misbruik. De ander, de omgeving, maar ook die persoon zelf kan daar grote fysieke, mentale en emotionele schade door oplopen.
Signalen van relationele of seksuele problemen
Zeer meegaand gedrag, of juist agressief en opstandig gedrag. Neiging tot isoleren, depressieve gevoelens. Geen aansluiting bij de groep. Angstige en emotionele reacties, bijvoorbeeld schrikreactie bij aanraken.
Waar ligt de grens? Van Vlimmeren somt voorbeelden op van grensoverschrijdend gedrag: stalken, dreigen, intimideren, manipuleren, seksueel getinte opmerkingen maken én machtsmisbruik.
Machtsverschillen en niet respecteren van grenzen
Aan de basis van seksueel grensoverschrijdend gedrag ligt altijd een machtsverschil tussen de dader en het slachtoffer. Dit machtsverschil kan gebaseerd zijn op leeftijd, sekse, sociale positie of mentaal of lichamelijk overwicht.
Intimidatie is een andere vorm van manipulatie. Daarbij probeert iemand je gedrag te beïnvloeden door je doelbewust af te schrikken, voor schut te zetten, bang te maken, in verwarring of verlegenheid te brengen of te verlammen.
Bijvoorbeeld ongewenste aanrakingen, zoenen tegen iemands wil, aanranding en verkrachting. Maar ook online ongewenst gedrag, zoals ongewenst versturen van seksueel getinte appjes, het tegen de wil van iemand doorsturen van seksueel getint beeldmateriaal en sextortion (iemand daarmee chanteren).”
Categorie 2: betasten, muv naakte geslachtsdelen
Er valt onder meer te denken aan het aaien of wrijven over en betasten, grijpen, kussen of likken van de borsten, billen of overige lichaamsdelen.
Wat zijn de gevolgen? Seksueel grensoverschrijdend gedrag kan negatieve gevolgen hebben voor de lichamelijke en mentale gezondheid. Lichamelijke gevolgen zijn lichamelijk letsel, een zwangerschap of een soa. Mentale gevolgen zijn depressieve klachten, angsten, schuld en schaamte, relatieproblemen en isolement.
Er is sprake van seksueel grensoverschrijdend gedrag als er geen wederzijdse toestemming is voor de toenadering of het gedrag dat seksueel van aard is. Ook is er geen sprake van vrijwilligheid. Hiermee wordt bedoeld dat het gedrag of de toenadering door de ander niet vrijwillig wordt toegestaan.
Als er sprake is van beloning, dwang, misleiding of druk, dan is er sprake van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Dat kan fysiek of niet-fysiek zijn. Iemand drogeren is een voorbeeld van fysieke onderdrukking. De gedrogeerde persoon is dan niet bij volle bewustzijn en maakt keuzes die hij of zij niet wil.
Seksueel misbruik bestaat uit alle seksuele aanrakingen of handelingen die een volwassene een kind opdringt. Dit varieert van begluurd worden of moeten kijken naar seksuele handelingen van de volwassene tot betasting of verkrachting.
Van ongewenste intimiteiten is sprake wanneer gedragingen door de 'ontvanger' als vervelend, hinderlijk, vernederend of bedreigend worden ervaren. Het kan iedereen overal overkomen. Onderzoek wijst uit dat vrouwen en meisjes vaker ervaring hebben met ongewenste intimiteiten.
Strafbare bedreigingen
Bedreiging met openlijk in vereniging geweld plegen tegen personen of goederen, Bedreiging met geweld tegen een internationaal beschermd persoon of diens beschermde goederen.
Je buigt je hoofd, je knikt en begint vurig met typen om van dat rotgevoel af te zijn. Wanneer iemand je dreigt of gebruik maakt van intimidatie dan onstaat de neiging bij de ander om zo snel mogelijk veiligheid of bescherming te vinden. En de makkelijkste manier om dat te doen is die dreigende baas gehoorzamen.
Betekenis emotionele chantage
Emotionele chantage is een van de krachtigste vormen van manipulatie, waarbij iemand je bedreigt en/of straft, als je niet doet wat hij of zij wil. Degene die chanteert weet dat jij waarde hecht aan de relatie of beseft dat jij afhankelijk bent.
Volgens het CBS zijn er jaarlijks 100.000 slachtoffers van aanranding, verkrachting en/of misbruik. Hiervan is 90% vrouw en 10% man. Wordt fysieke seksuele intimidatie zoals ongewenste aanrakingen meegeteld, dan ligt het aantal slachtoffers nog veel hoger.
Vaak is dergelijk gedrag zelfs niet kwetsend bedoeld en beseft de dader niet dat anderen er aanstoot aan nemen. Grensoverschrijdend gedrag op het werk wordt gedefinieerd als ongewenst of niet-wederzijds gedrag op de werkplek door een andere persoon.
Ongewenst gedrag is gedrag dat als bedreigend, vernederend of intimiderend wordt ervaren. Het kan zich uiten in de vorm van seksuele intimidatie, discriminatie, pesten, agressie en geweld. Een werkgever dient beleid te voeren om ongewenst gedrag tegen te gaan.
Seksueel gezond gedrag is gedrag wat niet schadelijk is voor het eigen lichaam of psychosociaal welzijn. Gedrag is seksueel ongezond als het een (te verwachten) schadelijk of zorgwekkend risico vormt voor de (seksuele) ontwikkeling.
Grenzen moeten vooral duidelijk en consistent zijn, wanneer je te maken hebt met iemand die jou niet respecteert. Zo'n persoon is op zoek naar de 'gaten' in je grenzen en gebruikt ze tegen je. Dus zorg ervoor dat je hem/haar assertief en duidelijk vertelt dat dit gedrag niet ok is en houd je aan de consequenties.