Inslaapfase: de eerste slaapfase duurt gemiddeld 5 minuten en is het moment waarop we indommelen. We zweven dan tussen waken en slapen. Onze ogen vallen toe, de hersenactiviteit neemt af. Maar we kunnen nog bewust reageren als iemand bijvoorbeeld onze naam roept.
Onderzoek laat zien dat we mogelijk vanuit de REM-slaap het meest fit en uitgeslapen wakker worden. De REM-slaap vinden we aan het eind van elke cyclus. Ervan uitgaande dat een gemiddelde slaapcyclus 90 minuten duurt en de cyclus 4-6 keer wordt doorlopen is het optimale moment van ontwaken 6, 7,5 of 9 uur na inslapen.
Hoe lang de REM-slaap duurt, verschilt elke slaapcyclus. De duur kan variëren van 5 tot 45 minuten. Meestal zijn de remperiodes kort in het begin en langer naarmate de nacht vordert. Om die reden herinner je je meestal eerder dromen die je aan het eind van de nacht (of in de vroege ochtend) gehad hebt.
In de inslaapfase zweef je een paar minuten tussen wakker en slapen. De hersenactiviteit neemt af. Zoals de naam al doet vermoeden, slaap je nog niet diep maar word je niet meer wakker van kleine geluiden. Deze slaapfase duurt iets minder dan een uur.
Meestal valt iemand binnen vijftien tot twintig minuten in slaap en bereikt dan vrij snel een diepe slaap. Slaapcoach Irma Leijten: “Per nacht doorlopen we zo'n vijf slaapcycli van ongeveer 1,5 uur per stuk. De eerste drie vormen de kernslaap, met de diepe slaap die zo'n kwart van de totale slaap vormt.
De diepe slaap en de REM-slaap zijn het belangrijkst. De diepe slaap zorgt voor lichamelijk herstel en de droomslaap zorgt voor geestelijk herstel.
Minimaal 6,5 uur per nacht
Volgens Hamburger is een gemiddelde nachtrust van vier uur niet gezond, zeker op de lange termijn. "Al voelt iemand zich op dit moment goed genoeg bij minder dan 6,5 uur slaap, dat wil niet zeggen dat diegene geen klachten kan ontwikkelen op de lange termijn."
Wanneer je regelmatig droomt, ben je relatief lang in een diepe slaap. Dat is meestal een goed teken, omdat je daarmee minder kans hebt op een slaaptekort. Omdat je vooral droomt in je REM-slaap, zijn dromen een goede indicator van een gezonde nachtrust!
Mensen die weinig slaap nodig hebben, bereiken 's nachts zo'n vier keer het stadium van een diepe slaap. Zij hebben doorgaans genoeg aan 4 tot 6 uur slaap per nacht. Heb jij 7 tot 8 uur per nacht nodig? Dan maak je zo'n 5 keer per nacht de periode van diepe slaap mee.
Iedereen droomt, ook al kun je het 's ochtends niet altijd meer herinneren. Hierbij geldt: hoe meer je droomt, hoe meer je REM-slaap hebt gehad. En hoe meer hiervan, hoe beter je uitgerust aan de dag begint. In totaal heb je ongeveer twee uur REM-slaap per nacht: je bent dus zo'n 25 procent van je slaap aan het dromen.
Door onze dromen kunnen we de vele prikkels van overdag verwerken en herinneringen opslaan. Daardoor worden dromen soms 'dagrestanten' genoemd. Na een nachtrust met voldoende REM-slaap kunnen we ook beter omgaan met emoties. De REM-slaap is dus belangrijk voor onze mentale gezondheid en ons emotioneel herstel.
Er zijn vier fasen van slaap te benoemen die samen een slaapcyclus vormen. Gemiddeld wordt de hele slaapcyclus zo'n drie tot vijf keer per nacht doorlopen. Een slaapcyclus duurt zo'n 90 tot 120 minuten. De fasen van een slaapcyclus worden van elkaar onderscheiden door de mate van hersenactiviteit en oogbewegingen.
Je hebt meerdere dromen per nacht
Dit is eigenlijk heel normaal, omdat je per nacht meerdere slaapcycli hebt. Maar als je je meerdere dromen herinnert, betekent dit ook dat je vaak wakker wordt 's nachts. Dit is niet per se erg, maar kan erop wijzen dat je een onrustige nacht hebt gehad.
Slaaphygiëne. De perfecte nachtrust ziet er volgens wetenschappers als volgt uit: een duur van circa acht uur, een korte inslaaptijd, 20% diepe slaap, 20% REM-slaap en minder dan 5% wakker gedurende de nacht. Het is ook mogelijk om korter te slapen en evengoed die percentages van diepe- en REM-slaap te halen.
Je gehele slaapcyclus duurt zo'n 90 minuten. Met een powernap van meer dan een uur ga je dus door alle slaapfases heen, ook die van de diepe slaap en van de REM (rapid eye movement). De REM-slaap speelt een belangrijke rol bij het maken van nieuwe verbindingen in de hersenen en bij het oplossen van creatieve problemen.
1) Je kunt nooit lezen of klokkijken in je droom
De meesten van ons kunnen in een droom niet lezen. Hetzelfde geldt voor klokkijken: elke keer dat je op een klok kijkt in je droom, zul je een andere tijd zien, en de wijzers staan bijna altijd stil, zeggen lucide dromers.
Dromen zorgt ervoor dat de hersenen alle activiteiten weer kunnen uitvoeren. De verhoogde hersenactiviteit tijdens het dromen is 's nachts noodzakelijk, om overdag weer goed te kunnen functioneren. Op die manier worden herinneringen die er eigenlijk niet toe doen, verwijderd uit ons geheugen.
Die personen in je droom betekenen niet letterlijk die personen, maar kunnen het symbool voor stress of angst of een andere emotie die je moet verwerken. De dromen zijn vaak niet precies hetzelfde, maar het thema wijst wel vaak op iets wat je nog niet helemaal verwerkt hebt.
Lichamelijke gevolgen
De gevolgen van een nacht niet slapen op het lichamelijke niveau zijn erg afhankelijk van je bezigheden gedurende de nacht. Als je veel gestaan of gedanst hebt dan zul je vermoeidheid voelen in je benen en rug. Zitten kan spanningen veroorzaken in de rug, schouders en nek.
De meeste deskundigen raden een slaaptijd tussen 7 en 9 uur per nacht aan. Sommige mensen voelen zich na 7 uur al uitgeslapen, andere hebben wat meer nodig. Langer dan 9 uur slapen per nacht wordt door de wetenschap en slaapexperts beschouwd als te veel voor een volwassene.
Volgens onderzoek van het Nederlands Slaapinstituut is dit niet waar, je rust niet uit als je wakker in bed ligt. Het is bekend dat het lichaam hersteld tijdens de slaap en elke slaapfase van de slaapcyclus heeft een eigen functie.
Daar waar tachypneu slaat op het aanhoudend te vlug en te oppervlakkig ademen tijdens de slaap, gaat acute hyperventilatie tijdens de slaap over plotse aanvallen of episodes van te vlugge, te intense en te diepe ademhaling (net zoals bij hyperventilatie overdag).
REM slaap is belangrijk, vanwege de verwerking van gegevens en het emotionele herstel dat plaatsvindt. Als je geen REM slaap hebt, heeft je lichaam niet de kans om de gebeurtenissen van die dag op te slaan in het langetermijngeheugen en het gebeurde te verwerken.
Een van de manieren om bij te dragen aan een goede diepe slaap, is niet te zwaar te tafelen en geen alcohol te drinken in de laatste uren voor het slapengaan. Een goed verduisterde omgeving speelt een belangrijke rol: de aanmaak van melatonine, het hormoon dat u slaperig maakt, wordt afgeremd door licht.