De deeltjes kunnen een diameter hebben van 0,001 µm (1 µm = een duizendste millimeter) tot vele tientallen µm. In de lucht boven zee komen de minste deeltjes voor. Boven land neemt dit toe en in steden nog meer. Tijdens periodes met verhoogde luchtverontreiniging kan het aantal deeltjes nog hoger liggen.
Fijnstof bevat ook extreem kleine deeltjes. Ultrafijn stof (of ultrafijnstof) zijn alle deeltjes kleiner dan 0,1 micrometer (PM0,1). Deze zeer kleine deeltjes hebben waarschijnlijk meer effect op je gezondheid dan de grotere PM10 en PM2,5. Dit komt doordat ze nog dieper in de longen kunnen doordringen.
Roet is een fractie van fijn stof (PM2,5) met een grootte-diameter van gemiddeld 0,3 µm. Een roetdeeltje bestaat voornamelijk uit koolstof, maar aan het oppervlak kunnen ook andere stoffen vastzitten zoals PAK's, zware metalen,...
Met fijnstof worden alle stofdeeltjes in de lucht bedoeld. Het is een verzamelnaam van deeltjes van verschillende grootte, tot maximaal 10 micrometer (µm) doorsnede.
Fijnstof kun je meten in huis met een fijnstofmeter. Met een fijnstofmeter tel je snel en nauwkeurig het aantal fijnstofdeeltjes in je binnenlucht.
Zelf al deze stoffen gaan meten is niet mogelijk. Voor stikstofdioxide, ozon en een deel van het fijnstof zijn sensoren en betaalbare meetapparaten beschikbaar. Bij de fijnstof moet worden bedacht dat de kleinere deeltjes, met diameters onder 0.5 miljoenste meter (micrometer), niet worden geregistreerd.
In uw huis komt zonder twijfel fijnstof voor. Een deel komt van buiten naar binnen, vooral veroorzaakt door uitlaatgassen en uitstoot van de industrie. Maar ook binnenshuis kan het ontstaan. Froukje van Dijken: 'Fijnstof in huis komt vooral vrij bij verbranding.
Het is niet bekend hoeveel mensen sterven aan de gevolgen. Het RIVM schat het aantal op 7.000 tot 12.000 doden per jaar. Volgens longartsen verkort fijnstof het leven van Nederlanders met 13 maanden.
Een vliegtuig dat begint met opstijgen, stoot zo'n 100 biljard deeltjes uit. Dat staat in een ander wetenschappelijk rapport. Het verschil: zes nullen. Op basis van deze gegevens kun je dus zeggen dat het vliegtuig 1 miljoen keer zoveel ultrafijnstof uitstoot.
Langdurige blootstelling aan fijn stof
Longkanker en chronisch, obstructieve longziekte (COPD), vermindering van de longfunctie, verergering (en ontstaan) van astma (vooral bij kinderen), toename van luchtwegklachten zoals piepen, hoesten en kortademigheid.
Roetaanslag verdwijnt zo eenvoudig. Breng groene Biotex aan op een vochtige doek. Wrijf de roetaanslag hiermee weg. Behandel het oppervlak na met een schone doek met water en laat het goed drogen.
Wat moet ik doen als ik rook heb ingeademd? Je hoeft niets te doen. Door de rook kun je last hebben van je keel, tranende ogen, hoofdpijn en hoesten.
Van alle vormen van luchtverontreiniging is fijnstof het meest schadelijk voor de gezondheid. Fijnstof is een verzamelnaam voor hele kleine deeltjes die in de lucht zweven. De deeltjes kun je met het blote oog niet zien: ze zijn maar een paar micrometer groot (1 micrometer is duizend keer kleiner dan een millimeter).
Het oogt als de as van een sigaret. Qua volume is het vergelijkbaar met een vingerkootje van een niet al te fragiele volwassene. De donkerste, poepbruine borden en bekers zitten vol ingeademde fijnstof van een 85-jarige stedeling.
Hoe kleiner ze zijn, hoe verder ze doordringen in de longen. 'Deeltjes groter dan 10 µm blijven grotendeels hangen in je keel of je strottenhoofd, waar ze niet veel kwaad doen. Problematisch wordt het bij fijn stof met deeltjes kleiner dan 2,5 µm.
Bij een fijnstofmeter onder de €100 hoef je niet veel te verwachten. Boven deze prijsklasse is een heel scala aan mogelijkheden.
Signalen of klachten van fijnstof
Dat uit zich in klachten aan de ogen, neus of luchtwegen, maar ook in blijvende longklachten, hart- en vaatziekten en zelfs vroegtijdige sterfte. De signalen van fijnstof inademen zijn vaak vaag: branderige ogen. een geïrriteerde keel.
Bronnen van fijnstof in huis
Fijnstof zit bijvoorbeeld in tabaksrook. Dit is in huizen waar gerookt wordt de belangrijkste bron van fijnstof. Daarnaast komt het vrij tijdens het stoken van de open haard, koken, stofzuigen en bij het branden van kaarsen of wierook.
De schoonste lucht werd gevonden in Nieuw-Caledonië, een eilandengroep in de Grote Oceaan. Onder de ontwikkelde landen had Finland de beste luchtkwaliteit. Er waren wereldwijd wel 222 steden die het doel haalden. Het probleem zit in fijnstof dat kleiner is dan 2,5 micrometer per deeltje.
Opmerkelijk: Hoogeveen staat wel in de top 3 van meest zwerfafvalboetes van het land. Van alle boetes in Nederland voor het dumpen van afval is tussen 2014 en 2020 1,7 procent uitgedeeld in de provincie Drenthe.
Een goede luchtreiniger fijnstof helpt goed bij het schoonmaken van lucht die verontreinigd is met fijnstof. Uiteraard kan dat alleen binnenshuis. Een luchtreiniger met HEPA filter (dat de kleinste stof deeltjes uit de lucht haalt) in combinatie met een ionisator zijn het meest effectief.
De Kaiterra Laser Egg TVOC komt uit onze test naar voren als de beste luchtkwaliteitsmeter op netstroom. Daarnaast werkt hij ook op batterij, wat hem makkelijk verplaatsbaar maakt. Deze luchtkwaliteitsmeter meet erg veel parameters, waaronder luchtvochtigheid, fijnstof en TVOC, maar jammer genoeg is CO2 daar niet bij.
Bakluchten die vrijkomen bij het koken zijn niet alleen een geurprobleem. Er zitten ook deeltjes kleiner dan 1 µm in die een bijdrage vormen aan PM2,5. Beter bekend als fijnstof. Uit ons veldonderzoek in 9 woningen blijkt dat de concentratie fijnstof na het koken veel hoger is dan de buitenconcentratie.