Wat zijn de risico's? Beton, cellenbeton, metselbaksteen, kalkzandsteen en diverse soorten natuursteen (kwartsiet, verschillende soorten graniet, leisteen) bevatten een hoog gehalte kwarts. Vrijkomend grof kwartsstof is niet schadelijk.Bij onverhoopte inademing komt het op de wanden van de luchtwegen.
Kwartsstof komt vrij bij bewerkingen als zagen, boren, frezen en slijpen. Kwarts is een heel fijne kankerverwekkende stof die bij inademen diep in de longen terechtkomt. Het kan stoflongen (silicose of longfibrose) veroorzaken. In de longen ontstaat dan bindweefsel waardoor ze minder elastisch worden.
Het inademen van stof kan leiden tot gezondheidsklachten. Wat begint met onschuldig lijkende klachten als prikkeling van de luchtwegen, niezen en hoesten, kan overgaan in ernstiger en chronische klachten als bronchitis, benauwdheid, astma of een verminderde longcapaciteit. Zorg dat je zo min mogelijk stof inademt.
Ultrafijnstof en roet zijn het meest schadelijk voor de gezondheid. Deze dringen het makkelijkst door tot diep in de longen, blijven daar zitten en richten schade aan. Dit is een gevaar voor gezonde en ongezonde longen. Ze dringen door tot in de bloedbaan waardoor je gevaar loopt op hart- en vaatziekten en dementie.
Nee, over het algemeen niet. Ons lichaam is erop gebouwd om stof af te voeren. Voor mensen met astma en allergieën kan teveel stof wel gevaarlijk zijn. Voor gezonde mensen wordt stof pas gevaarlijk als er veel schadelijke deeltjes zoals roet of asbest in zitten.
Stof en vezels
Bij het werken met isolatiemateriaal komen vezels in de lucht. Hierdoor kun je last krijgen van irritatie van je ogen en luchtwegen. Als er heel veel vezels en stof in de lucht zijn, kunnen chronische longklachten, zoals bronchitis en astma, verergeren.
Langdurige blootstelling aan fijn stof
Longkanker en chronisch, obstructieve longziekte (COPD), vermindering van de longfunctie, verergering (en ontstaan) van astma (vooral bij kinderen), toename van luchtwegklachten zoals piepen, hoesten en kortademigheid.
Een van de schadelijkste stoffen bij verwerking van betonstof is kwartsstof. Voor de gezondheid van de medewerker is de MAC-waarde (Maximale Aanvaarde Concentratie) van kwartsstof is 0,075 milligram per kubieke meter lucht.
Gelukkig zijn er witte bloedcellen, die ervoor zorgen dat de kleine stofdeeltjes alsnog worden afgebroken en verdwijnen uit uw longen. Zo blijft u vrij van de grote hoeveelheden stof waarmee u dagelijks in aanraking komt.
Een stoflong ontstaat door inademing van stofdeeltjes zoals steenstof, metaaldeeltjes en asbest. De ziekte komt vooral voor bij mensen die in een stoffige omgeving werken, zoals mijnwerkers, metaalarbeiders, steenhouwers (silicose), bouwvakkers of bij mensen die vroeger veel met asbest hebben gewerkt (asbestose).
De voornaamste symptomen zijn een irriterende hoest en kortademigheid. Eerst treedt deze op bij zware, en nadien ook bij lichte inspanning en zelfs in rust. Soms is de ademhaling piepend of reutelend.
In de meeste gevallen heb je die ook ingeademd. De stoffen, dampen of gassen irriteren je luchtwegen en kunnen zelfs giftig zijn. Vaak gaat het om chemische stoffen, dampen of gassen. Denk aan zuren (zoals (per)azijnzuur, ammonia, stikstofoxiden, formaline en oplosmiddelen) zwaveldioxide, brandstofgassen of chloorgas.
Een goede bouwstofzuiger is geschikt om fijn bouwstof mee op te zuigen. Ook kan er gekozen worden om gebruik te maken van een oude stofzuiger. Gebruik liever geen kostbare huishoudstofzuiger, deze kan het zware werk niet aan. Sproei de vloer eerst licht met een plantenspuit.
Voorbeelden hiervan zijn gipsstof, kalkstof en krijtstof. Stof dat schadelijk is en waar schadelijke of giftige bestanddelen in zitten. Voorbeelden hiervan zijn houtstof, kwartsstof, glas- en steenwol. Hierdoor kunnen irritaties en ontstekingen van de huid en ogen ontstaan en eczeem.
Hoeveel kwartsstof er vrijkomt is afhankelijk van het materiaal dat bewerkt wordt en de soort bewerking die wordt toegepast. De hoogste percentages kwarts, tot wel 90%, zijn aanwezig in granietsoorten, zandsteen en kalkzandsteen, gevolgd door beton en cellenbeton met percentages rond de 30%.
Kies indien mogelijk een materiaal dat geen of minder kwarts bevat. Kies indien mogelijk voor een bewerkingsmethode waarbij zo min mogelijk kwartsstof vrijkomt (b.v. blokken knippen in plaats van zagen). Zorg voor voldoende ventilatie. Houd de werkruimte regelmatig en goed schoon.
Behalve aan rook kan de lasser ook worden blootgesteld aan metaalstof (via huidcontact of inhalatie), vooral bij het slijpen. Daarin kunnen giftige of kankerverwekkende metalen of metaalverbindingen aanwezig, bijvoorbeeld beryllium, cadmium, cadmium- en nikkeloxiden, 6-waardig chroom.
Stofvrij zaagsel kan ondanks dat het zoveel mogelijk ontstoft is toch een bepaalde hoeveelheid fijn stof bevatten. Zaagsel is namelijk het fijnste deel van houtschaafsel, wat een restproduct is afkomstig is houtschaverijen.
Iedereen die de longcapaciteit wil vergroten, doet er goed aan om fruit met veel antioxidanten te eten, zoals banaan en appel. Ook tomaten zorgen voor een betere longfunctie, zo blijkt uit recent Duits onderzoek.
Gember heeft een ontstekingsremmende werking en bevordert de gezondheid van je longen. Een kopje gemberthee zou zelfs bescherming bieden tegen DNA- en weefselschade in de longen.
"En als je twintig jaar lang een pakje per dag rookt, dan heb je twintig packyears", legt longarts Dekker uit. "Rook je die twintig jaar twee pakjes per dag, dan heb je veertig packyears. En vanaf twintig packyears beginnen de risico's op kanker te komen."
Het is niet bekend hoeveel mensen sterven aan de gevolgen. Het RIVM schat het aantal op 7.000 tot 12.000 doden per jaar. Volgens longartsen verkort fijnstof het leven van Nederlanders met 13 maanden.
Jaarlijks sterven wereldwijd zeven miljoen mensen aan de gevolgen van luchtvervuiling.
Fijnstof kun je meten in huis met een fijnstofmeter. Met een fijnstofmeter tel je snel en nauwkeurig het aantal fijnstofdeeltjes in je binnenlucht.