Door kunst- en cultuur(geschiedenis) leren leerlingen zichzelf, de omgeving, de maatschappij en de wereld te ontdekken en begrijpen. In een cultureel diverse samenleving is het van belang dat leerlingen elkaars cultuur leren kennen en zich daartoe weten te verhouden en daarover met elkaar communiceren.
Beoefening van kunst en cultuur geeft mensen wortels en draagt bij aan persoonlijke ontwikkeling. Daarmee is ook een groot sociaal en economisch belang gediend: het versterkt de maatschappelijke betrokkenheid, de ontwikkeling van buurten en het leerklimaat op scholen.
Kunst wordt vaak gerekend tot 'cultuur'. Zij staat echter buiten de nationale cultuur. Er is een uitzondering. Als kunst in relatie wordt gebracht met cultuur, dan spreken we van culturele uitingen die mogelijk ook verbonden zijn met het cultuur van een land.
Door cultuuronderwijs ontwikkelen kinderen hun creatieve talenten en leren zij de waarde van kunst te begrijpen. Het is doelbewust leren over en door middel van kunst, erfgoed en media via gerichte instructie. Leerlingen werken aan hun culturele competenties en ontdekken hun talenten.
Kunst trekt je aandacht, maakt je nieuwsgierig, brengt je in vervoering en kan je ook troost bieden. Kortom, kunst inspireert! Kunst gaat ook over emoties en die zijn vaak te vinden in een ziekenhuis.
Het geheel van ideeën, normen, waarden, gebruiken en gedragsmerken die een groep mensen met elkaar delen. Cultuur komt tot uiting in alle aspecten van het menselijke leven: de wetten, het onderwijs, de religieuze beleving, maar ook de bouwstijlen, kunstwerken, muziek en de culinaire gebruiken.
Kunst en cultuur komen voort uit de mens en zijn daarom in welke vorm dan ook een representatie van de mens. Het zet ons aan het denken, over onszelf en over de samenleving. Het draagt bij aan een beter sociaal milieu, betere omgangsvormen tussen mensen en beter begrip tussen culturen.
Leerlingen krijgen meer inzicht in onderwerpen die in de eigen buurt, Nederland en de wereld spelen. Kunst laat leerlingen nieuwe (denk)werelden beleven. Ze leren kijken en luisteren, zich te verwonderen en (complexe) onderwerpen te analyseren, expliciteren, interpreteren, nuanceren en waarderen.
Al die dingen die mensen denken, doen en hebben: gewoonten en gebruiken, godsdienst, normen en waarden, bestaanswijze, muziek en voorwerpen, eetgewoonten en wijze van kleden, bouwwerken.
De waarde van kunst krijgt een economische en zakelijke insteek als we het hebben over werkgelegenheid of als we bijvoorbeeld bezoekersaantallen, omzet, eigen inkomsten en verkoopprijzen gaan tellen. Deze geven een beeld van de vraag naar je dienst of product en wat men daarvoor wil betalen.
Letterlijke betekenis van kunst volgens het Wolters woordenboek: Kunst is het vermogen om schoonheid te scheppen en esthetisch genot op te wekken. Dit is namelijk een algemeen begrip, maar kunst heeft lang niet bij ieder individu dezelfde betekenis. Iedere persoon kan op zijn/haar eigen manier kunst interpreteren.
Kunst raakt aan het wezen van ons bestaan. Kunst is een essentiële waarde voor de veerkracht van de samenleving. Actief bezig zijn met kunst biedt ons de mogelijkheid om zelf vorm te geven aan de manier waarop we in de wereld staan. Aan onze relatie met anderen en met de samenleving en dus aan onze identiteit.
De ervaring van kunst kan, doordat het indirect is, helpen om open te staan voor alles dat het leven te bieden heeft. Een diep doorleefde kunstervaring is wat socioloog Hartmut Rosa 'resonantie' noemt. Onze door optimalisatie, groei en meetbaarheid geobsedeerde cultuur put ons uit, schrijft hij.
Actief bezig zijn met kunst en cultuur biedt kinderen, jongeren en volwassenen mogelijkheden om zelf vorm te geven aan de manier waarop ze in de wereld staan, aan hun relatie met anderen en met de samenleving en dus aan hun identiteit. Mensen kunnen hun identiteit vormgeven door cultuurparticipatie.
Jongeren beoefenen culturele activiteiten als tijdverdrijf of ontspanning, voor zelfexpressie, om te leren en om deel uit te maken van een groep. Jongeren geven aan zich vrij te voelen wanneer ze kunst beoefenen. Ze vinden het noodzakelijk dat er voldoende ruimte is voor eigen inbreng.
Kunst is de bewuste creatie van iets moois of betekenisvols met behulp van vaardigheid en verbeelding. Het bevat een serie aan menselijke activiteiten, waaronder schilderen, tekenen, grafiek, beeldhouwen, moderne mediakunst, theater, dans, muziek en zang, fotografie, film, architectuur, literatuur en poëzie.
Cultuur bestaat uit de normen van een uitgebreide groep die verder gaan dan de samenwerking van kleine groepjes. De ontwikkeling van cultuur stelt mensen in staat hun gedrag, ideeën en waarden te coördineren met een grote groep andere mensen, met wie ze een geschiedenis en een identiteit delen ("mensen zoals wij").
Cultuur is volgens Hofstede & Hofstede, iets dat in de hoofden van mensen zit en hun opvattingen en gedragingen mede vorm geeft en bepaalt. Bij een organisatiecultuur gaat het over de opvattingen en gedragingen van mensen die bij dezelfde onderneming of instelling werken.
Door kunst leren kinderen meer denken in materiaal. Alle kunstvormen gebruiken middelen om ideeën werkelijkheid te maken. Kunst biedt een ervaring die kinderen op geen enkele andere manier meemaken. Door die ervaring ontdekken ze de reikwijdte en variëteit van wat ze kunnen voelen.
Cultuureducatie bevordert historisch besef, draagt bij aan de vorming van een eigen identiteit en stimuleert een creatieve, onderzoekende houding waarvan kinderen en jongeren een leven lang profiteren. Cultuureducatie geeft plezier en draagt bij aan het algemene welzijn.
Kunstzinnige leeractiviteiten kunnen bijdragen aan opbrengsten als persoonlijke ontwikkeling, zelfbeeld, identiteitsvorming en burgerschapscompetenties. Ook kan via kunstonderwijs gewerkt worden aan algemene cognitieve vaardigheden als reflectievermogen, creativiteit en kritisch denken.
'Wat heb je nou aan kunst? ' is speciaal ontwikkeld om leerlingen uit de bovenbouw voorlichting te geven over de functie van kunst en hen te enthousiasmeren voor het vak CKV. In deze theatervoorstelling komen leerlingen uiteenlopende personages tegen die allemaal een andere verhouding hebben tot kunst.
Het belangrijkste bij de waardebepaling van kunst is, dat er een geloof gegenereerd wordt in dat jouw kunst waardevol is, zegt Velthuis. “De waarde neemt toe als mensen met aanzien in de kunstwereld, zoals kunstcritici, curatoren en museumdirecteuren positief zijn over je werk.”
Voor individuen heeft het maken van kunst ook een voordeel. Mensen hebben een aangeboren bewondering voor iets wat knap gemaakt is. Schoonheid in kunst kan gezien worden als een indicatie van gezondheid, kracht en doorzettingsvermogen van de kunstenaar. Daarmee is de kunstenaar zelf dus aantrekkelijker als partner.