Bijgeloof. Vroeger waren de mensen bang voor onweer. Omdat ze donder en bliksem niet begrepen dachten ze dat onweer het werk van de goden moest zijn. Als de donder rolde dan kwam dat bijvoorbeeld omdat de Noorse god Donar (ook wel bekend als Thor) door de wolken reed met zijn strijdwagen.
Een bliksemflits plant zich zeer snel voort met de snelheid van het licht. Deze bedraagt zo'n 300 000 kilometer per seconde. Geluid plant zich voort met een snelheid van slechts 330 meter per seconde. Dat is veel trager dus, waardoor je eerst de bliksemflits ziet en dan pas de donder hoorbaar is.
Bliksem en donder
Donder wordt veroorzaakt doordat de lucht die direct grenst aan de bliksemschicht plotseling zeer sterk wordt verwarmd en daardoor zeer snel uitzet. Deze uitzetting veroorzaakt een geluidsgolf. Het geluid van de donder legt in drie seconden een afstand van ongeveer één kilometer af.
Warme en koude lucht
Er onstaat dan een wolk, die bestaat uit kleine waterdruppeltjes. Als er meer warme en vochtige lucht bijkomt, wordt deze wolk groter. De druppeltjes kunnen zo groot worden dat ze niet meer in de wolk kunnen blijven. Ze vallen dan als regen of hagel naar beneden.
Dit is vaak rond een rivier en dus vragen veel mensen zich af of een rivier invloed heeft op een onweersbui. Het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI) heeft onderzoek gedaan naar dit fenomeen. Wat blijkt: het lijkt misschien zo, maar rivieren hebben geen invloed op onweersbuien!
De bliksem kiest de gemakkelijkste weg en slaat in waar het elektrische veld het grootst is. Zo goed als alles geleidt stroom beter dan de lucht, dus slaat de bliksem vaak in op het hoogste punt. Ook ijzeren constructies geleiden erg goed en trekken dus de bliksem aan.
Tel het aantal seconden tussen bliksemflits en donder. Zo weet je hoe ver het onweer bij je vandaan is: 1 seconde komt overeen met een afstand van ongeveer 300 meter. Tel je minder dan 10 seconden, dan is het onweer gevaarlijk dichtbij.
Bij bliksem hoort donder. Het geluid van onweer wordt veroorzaakt door een schokgolf die ontstaat als de lucht waar de bliksemschicht doorheen gaat heel snel uitzet door de extreme hitte.
Omgekeerd wordt soms enkel de bliksem gezien. Een bliksemschicht heeft gemiddeld een hoogte van 15km, zodat deze, afhankelijk van de bewolking, van op grote afstand zichtbaar kan zijn. Wanneer het geluid dan niet zo ver draagt, door bijvoorbeeld tegenwind, zal men geen donder horen.
Het lijkt een klassiek fabeltje, maar het is toch echt waar: vermijd contact met stromend water. Slaat de bliksem dichtbij in, dan zoekt de stroom een uitweg langs leidingen. Dus niet alleen een douche en een bad kunnen gevaarlijk zijn, of kranen in het algemeen, maar ook radiatoren. Fietsen.
Trek de stekkers uit de stopcontacten en ontkoppel de kabel van radio en televisie. Sta niet te dicht bij de schouw. Beter ook geen bad of douche nemen en kranen, en radiatoren en wasmachines niet aanraken. En zorg vooral voor een backup van al je computergegevens!
Houd ramen en deuren gesloten, bliksem wordt aangetrokken door tocht. Blijf uit de buurt van koperen leidingen en elektrische kabels. Haal alle stekkers uit het stopcontact (dus niet bellen met een telefoon die in het stopcontact zit). Ga niet douchen of in bad, vermijd bij voorkeur contact met stromend water.
Licht gaat sneller dan geluid
Licht en geluid gaan niet even snel. De lichtsnelheid is ongeveer 300.000 kilometer per seconde. Het licht, de bliksemflits, is dus heel snel bij je. Veel sneller dan het geluid (de donder).
Joseph Dwyer, Ningyu Liu en Hamid Rassoul denken dat onweerswolken in staat zijn om behalve 'normale' bliksem ook 'donkere bliksem' te produceren, die weinig licht bevatten, maar des te meer gammastraling. Bij die donkere bliksems komen elektronen en hun antimaterie-partner positronen aan te pas.
-Witte bliksem betekent een " droog onweer " zodat er brandgevaar in deze situatie. -Paars/roos bliksems bij de "cumulonimbus pracipitatio", of simpel gezegd buienwolk, betekent veel regen. -Blauwe bliksems treden op in hagel/sneeuwbuien. -Oranje/rood bliksems komt voor in een stoffige atmosfeer.
Schuil nooit onder een boom. Omdat bomen bliksem aantrekken, is schuilen onder een boom heel gevaarlijk. Vooral onder een alleenstaande boom, langs een bosrand of in de buurt van een metalen afrastering is de kans te worden getroffen relatief groot.
"De atmosfeer is een gas en bestaat dus uit allemaal deeltjes en moleculen. Wanneer deze moleculen met elkaar botsen of worden blootgesteld aan elektrisch geladen deeltjes van de onweerswolk, zenden de moleculen zelf ook licht uit." De sprite die door de Chinese man is gefotografeerd heeft een rode kleur.
Door de grote kracht van de bliksemstraal is er nog geen bestaand apparaat die dit op kan vangen en om kan zetten in bruikbare stroom. Er zijn dus geen batterijen of accu's die de stroom op kunnen slaan, omdat de kracht van de spanningspiek veel te groot is.
Verlaat zo snel mogelijk het water en zoek een veilig heenkomen. Mocht er geen schuilplaats in de buurt zijn, blijf dan op minstens drie meter afstand van elkaar. Blijf uit de buurt van metalen constructies. Die kunnen direct (aanraking) of indirect (nabijheid) de bliksem naar u toe leiden.
Als je binnen in huis bent, wil dat nog niet zeggen dat je geen risico meer loopt tijdens onweersbuien. Je vermijdt best alle contact met stromend water. Dus: niet douchen, geen bad nemen, je handen niet wassen en de afwas of handwas moeten ook maar even wachten. Water is een uitstekende geleider voor stroom, vandaar.
Natuurlijk wil de schade van een blikseminslag zien te voorkomen zodat je niet met een kapotte tv zit, of je alle bestanden op je computer kwijt bent. Trek daarom tijdens onweer de stekkers uit het stopcontact. Met overspanningsbeveiliging voor stekkers en kabels beveilig je elektrische apparaten tegen overspanning.
Blijf binnen en uit de buurt van ramen en deuren
Niet dat de kans dat uw juist precies op die plek getroffen groter is, maar áls het gebeurt, zijn dit de zwakste plekken in huis en is de kans dat u getroffen wordt door bliksem, versplinterd hout, steenbrokken of glas het grootst.