Beenmerg. Het merendeel van de stamcellen in een volwassen lichaam zijn terug te vinden in het beenmerg. Stamcellen doen in een volwassen lichaam zeer uitzonderlijk aan regeneratie.
Stamcellen komen overal voor in ons lichaam. De bekendste zijn die uit het beenmerg: dit zijn cellen die voortdurend nieuwe bloedcellen maken. Andere stamcellen maken bijvoorbeeld continu nieuwe huidcellen die de dode cellen (huidschilfers) vervangen. Iedere stamcel heeft een eigen taak in het lichaam.
Stamcellen uit het bloed
Chemotherapie gevolgd door injecties met een groeifactor (G-CSF of filgrastim) stimuleren de aanmaak van stamcellen en vervolgens de verplaatsing van het beenmerg naar het bloed. Dit proces heet stamcelmobilisatie.
Of je nu stamcellen doneert via bloed of via beenmerg, de afname is niet pijnlijk. Wel kunnen er voor en na de afname lichte bijwerkingen optreden. Stamceldonatie via het bloed doet niet meer pijn dan gewoon bloed geven. Het enige wat je kan voelen zijn de 2 prikjes in je armen.
Uit onderzoek blijkt dat in navelstrengbloed in verhouding heel veel bloedstamcellen zitten. Deze stamcellen kunnen worden ingevroren en bewaard. We weten dat navelstrengbloed na invriezen tenminste 15 jaar bruikbaar blijft, maar wellicht is deze periode wel veel langer.
De navelstreng laten uitkloppen betekent: meer rode bloedcellen en dus een beter transport van zuurstof in het lichaam. Dat betekent ook een makkelijkere overgang van de baarmoeder naar het 'buitenleven', waar de baby zelfstandig moet ademen.
Navelstrengbloed is bloed dat na het doorknippen van de navelstreng achterblijft in de navelstreng en de moederkoek. Het heeft geen nut meer voor moeder of kind maar het is een goede bron van stamcellen. Het heeft bovendien het voordeel dat het eenvoudig en volledig pijnloos kan worden afgenomen.
De artsen nemen 2 tot 3% van je beenmerg weg vóór de behandeling en spuiten ze na de chemotherapie weer in. Een allogene transplantatie gebeurt met de stamcellen van iemand anders (een donor). De donor kan een familielid zijn, maar het kan ook gaan om iemand die je zelfs helemaal niet kent.
“Iedere inschrijving van een donor kost de stichting 35 euro. Wanneer we deze besteden aan een potentiële match, is dit rendabeler dan dat we dit aan mensen ouder dan 35 jaar uitgeven die minder kans hebben op een match,” legt Bert Elbertse van Stichting Matchis uit.
Een stamceltransplantatie kost rond de 35.000 tot 40.000 euro.
Nee, echt pijnlijk is de afname van stamcellen niet. Er zijn twee manieren om stamcellen af te nemen bij een donor: uit het bloed en uit het beenmerg. Een afname uit het beenmerg gebeurt onder algemene verdoving, wat op zich vrij ingrijpend is om als gezond persoon te ondergaan.
Op het moment dat u uit het ziekenhuis wordt ontslagen, zijn uw conditie en uw afweersysteem nog niet hersteld. Gemiddeld duurt dit na een autologe transplantatie een halfjaar en na een allogene transplantatie een jaar. Daarom zult u gedurende dit halfjaar of jaar te maken krijgen met beperkingen in uw dagelijks leven.
Stamceltherapie (aHSCT) is in Nederland nog niet beschikbaar en wordt niet vergoed als behandeling voor mensen met MS. Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat de behandeling bij sommige vormen van MS nieuwe aanvallen kan voorkomen en achteruitgang kan remmen of zelfs stoppen.
Het oogsten van de stamcellen
De donor wordt met 2 infusen aan een leukaferese-apparaat, een speciaal centrifuge-apparaat, gekoppeld. Via het ene infuus komt het donorbloed in het leukaferese-apparaat terecht. Het leukaferese-apparaat centrifugeert het bloed. Hierdoor scheiden de stamcellen zich van andere bloedcellen.
Iedereen die aan de gezondheidseisen voldoet, in Nederland woont en in de leeftijdscategorie 18 tot en met 35 jaar valt, kan zich kosteloos aanmelden als stamceldonor. Je kunt je kosteloos registreren als stamceldonor als je 18 tot en met 35 jaar bent.
Stamcellen zijn hele bijzondere cellen. Ze kunnen nooit opraken. Je lichaam maakt gewoon steeds nieuwe stamcellen aan. Als iemand stamcellen krijgt van een donor noemen we dat een stamceltransplantatie.
Aan het afnemen van het beenmerg zelf zijn geen risico's verbonden, behalve het geringe risico van de algehele narcose. Er kan een lichte bloedarmoede ontstaan na de beenmerg-afname, wat vermoeidheid kan veroorzaken. Vaak krijgt u voor een maand ijzertabletten mee om dit tekort weer aan te vullen.
Kun je bloed doneren voor geld? Als je bloed, plasma of bloedplaatjes doneert, krijg je daar helaas geen geld voor. Je doneert altijd op vrijwillige basis. Wel kun je je reiskosten terugvragen en krijg je af en toe een cadeautje als blijk van waardering.
Als je stamceldonor bent, is de kans dat je wordt opgeroepen jaarlijks 1 op 1000. De kans dat een willekeurige patiënt met een willekeurige donor matcht, is 1 op 50.000. Maar de kans wordt nog kleiner bij een niet-westerse achtergrond.
Voor het aanmaken van rode bloedcellen moet er voldoende ijzer, foliumzuur en vitamine B12 in uw voeding zitten. Als uw voeding te weinig van deze voedingsstoffen bevat, kunt u ook bloedarmoede krijgen. Het beenmerg speelt een belangrijke rol in het aanmaken van (rode) bloedcellen.
Leukemie is niet te genezen door een operatie, doordat de witte bloedcellen zich in het bloed verspreiden door het hele lichaam. Vaak wordt leukemie behandeld met bestraling en chemotherapie. Ook kun je een beenmergtransplantatie of stamceltransplantatie krijgen.
Aan het eind van de behandeling met chemotherapie blijft er nog steeds een grote kans bestaan dat de AML 1 tot 2 jaar na de behandeling weer terugkomt.
Alles over de navel. Een navel is een litteken dat is overgebleven nadat de navelstreng bij je geboorte is doorgeknipt. De navelstreng heeft er gedurende de zwangerschap voor gezorgd dat je zuurstof, voedingstoffen en afvalstoffen hebt kunnen uitwisselen met je moeder. De huid van de navel is erg dun.
Zolang de placenta nog niet is geboren, zitten daar stamcellen van het kindje in. Het is geheel pijnloos en zonder risico. Het hele proces duurt een paar minuutjes. Voorafgaand aan de donatie heeft de moeder ingestemd met het afnemen van het navelstrengbloed en het doneren daarvan aan de Navelstrengbloedbank.
Nadat de navelstreng is doorgeknipt blijft er een restje zitten: het navelstompje. Dit stompje droogt snel in, wordt hard, kleurt zwart en verschrompeld. Tussen de vijf en veertien dagen na de geboorte valt het stompje er vanzelf af. Wat achterblijft is een litteken: de navel.